Λατινικά Γ' Λυκείου

[apri]

Στο Germanos ingenti magnitudine corporum et incredibili virtute esse έχουμε αφαιρετική κατηγορηματική ιδιότητας. Γενική κατηγορηματική ιδιότητας υπάρχει;

Ισχύει αυτό που γράφει το βοήθημα του Πατάκη, ότι η καταγωγή εκφράζεται μόνο με γενική ιδιότητας, όταν εξαρτάται από ουσιαστικό; Δηλαδή στο  nobilissimi generis vir  δεν θα μπορούσε να υπάρχει αφαιρετική ιδιότητας;

Γενικά μιλώντας, στις ινδοευρωπαϊκές γλώσσες η γενική πτώση, όταν δείχνει ότι κάτι υπάγεται στην κυριότητα κάποιου ή σε μια κατηγορία, το παρουσιάζει ως αναπόσπαστο τμήμα του και γι' αυτό υπάρχει η αίσθηση της μονιμότητας.
Αντίθετα, η δοτική, η αφαιρετική ή η τοπική πτώση, το παρουσιάζουν ως κάτι που τον συνοδεύει προσωρινά (ή έστω υπό αίρεση).

Ας πούμε, η καταγωγή είναι μια ιδιότητα που είναι λογικό να τη θεωρούσαν οι Ρωμαίοι μόνιμη και όχι υπό αίρεση. Δεν ήταν κάτι που μπορούσε να αλλάξει. Γι' αυτό βλέπεις να εκφράζεται με γενική.

Μόνο η γενική της ιδιότητας + επίθετο θετικού βαθμού ισοδυναμεί με επίθετο υπερθετικού βαθμού (ομόρριζου του ουσιαστικού που εκφράζει την ιδιότητα); Η αφαιρετική της ιδιότητας όχι;

Δεν το ξέρω, αλλά θα σου πω τι σκέφτομαι.

Η γενική της ιδιότητας, επειδή εκφράζει μόνιμο χαρακτηριστικό, μπορεί να μετατραπεί σε επίθετο που επίσης ως επιθ.προσδιορισμός εκφράζει μόνιμη ιδιότητα.

Η αφαιρετική της ιδιότητας εκφράζει, όπως σου είπα, ιδιότητα προσωρινή ή υπό αίρεση.
Αν μετατραπεί σε επίθετο, λογικά η προσωρινότητα μπορεί να αποδοθεί, αν το επίθετο λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός. Αν η σύνταξη της πρότασης είναι τέτοια που δεν ταιριάζει κατηγ.προσδιορισμός, δεν ξέρω αν μπορεί να αποδοθεί η αφαιρετική της ιδιότητας με επιθετικό προσδιορισμό, τουλάχιστον ως απολύτως ισότιμη δομή.

Αλλά αυτά είναι απλές σκέψεις που κάνω. Το τι θα έκανε ένας Ρωμαίος δεν το ξέρω.

[PDE ads]

[Dwrina]

Ευχαριστώ πολύ!

[nikolaos 0305]

Το scitote στο 25 είναι ενεστώτας ή μέλλοντος;

[apri]

Μέλλοντας είναι. Μόνο σε αυτόν τον χρόνο σχηματίζει Προστακτική το scio.

Nα το πάρουμε από την αρχή, για να καταλάβεις γιατί συνέβαινε αυτό.

Η Προστακτική ως έγκλιση, επειδή εκφράζει επιθυμία (δεοντική τροπικότητα) είναι εγγενώς προσανατολισμένη στο μέλλον.

Στα Λατινικά υπήρχε η ιδιαιτερότητα ότι υπήρχε και Προστακτική Ενεστώτα και Προστακτική Μέλλοντα, που είχαν μια λεπτή σημασιολογική διαφορά:
Η Προστακτική Ενεστώτα αναφερόταν στο άμεσο μέλλον.
Η Προστακτική Μέλλοντα αναφερόταν στο απώτερο μέλλον και γι' αυτό χρησιμοποιούνταν πολύ στους νόμους, στα διατάγματα, σε διδακτικά κείμενα κλπ, δηλ για την έκφραση εντολών που θα ίσχυαν επ' αόριστον στο μέλλον ως κανόνες, αφού θα είχαν περιέλθει στη γνώση των πολιτών.

Ο Benett γράφει σχετικά για την υστερόχρονη λειτουργία της Προστακτικής  Μέλλοντα:
"In Indo-European the future imperative seems to have been used after the present to indicate that the execution of one command was to follow the execution of another, and the same usage was common in Latin."
(Βλ. σελ 351 https://archive.org/details/cuasyntaxofearly00benn/page/351/mode/1up)

Ειδικά, για το scio, το memini και το habeo ( με γνωστική έννοια, όπως το ελληνικό "κατέχω"), η Προστακτική Μέλλοντα έδειχνε μια γνωστική εντολή που θα εκπληρωνόταν στο μέλλον, αφού ο αποδέκτης θα είχε πλέον τις απαιτούμενες πληροφορίες που του έδινε ο ομιλητής εκείνη τη στιγμή.
"Meminī, sciō, habeō: In commands to recall something from now on, verbs of remembering (meminī) are exclusively used in the 'future imperative' form because they relate the act of recalling to the addressee's future act of fully receiving the information."
(Βλ.https://en.m.wikipedia.org/wiki/Latin_tenses_in_commands_(semantics))

Δηλαδή, το scitote δεν σήμαινε "μάθετε", αλλά "από εδώ και στο εξής (αφού τώρα σας πληροφορώ σχετικά) να ξέρετε".

Και πιθανότατα, ο λόγος που σχημάτιζαν μόνο Προστακτική Μέλλοντα αυτά τα γνωστικά ρήματα, ήταν γιατί οι ομιλητές θεωρούσαν ότι η γνώση μπορεί να υπάρξει όχι αυτομάτως, αλλά μόνο ως υστερόχρονη πράξη της πληροφόρησης και έτσι μπορούσε να ισχύει στο διηνεκές.

Κάποιοι λένε ότι οι προστακτικές του scio είναι τύποι Μέλλοντα με σημασία Ενεστώτα. Δεν έχω καταλάβει πού το βασίζουν.
Στη γραμματική τους οι Allen and Greenough (§449 2a) λένε ότι αυτά τα γνωστικά ρήματα "regularly use the future imperative instead of the present".
Αυτό σημαίνει ότι χρησιμοποιούσαν την Προστακτική Μέλλοντα αντί του Ενεστώτα. Δεν σημαίνει ότι τη χρησιμοποιούσαν στη θέση του Ενεστώτα, άρα με σημασία Ενεστώτα. Προτιμούσαν τον Μέλλοντα, γιατί ταίριαζε στον τρόπο που προσέγγιζαν τη γνώση.

[PDE ads]

[nikolaos 0305]

Ευχαριστώ πολύ!

[Dwrina]

Κάποιοι λένε ότι οι προστακτικές του scio είναι τύποι Μέλλοντα με σημασία Ενεστώτα.

Και εγώ αυτό δίδασκα , ότι είναι τύποι όμως και ενεστώτα και μέλλοντα (αν και δεν θυμάμαι πού το είδα πρώτη φορά και το ακολούθησα). Κοίταξα τώρα και είδα ότι το γράφει ο Κανελλόπουλος και το ψηφιακό βοήθημα.  Το βοήθημα όμως του Πατάκη  γράφει: "β πληθυντικό προστακτικής μέλλοντα [Η προστακτική ενεστώτα έχει καταλήξεις μέλλοντα: β΄ ενικό scito, β' πληθυντικό  scitote.  Ο τύπος  scitote του κειμένου χαρακτηρίζεται ως προστακτική μέλλοντα από το βιβλίο του καθηγητή (σελ.74].

Μάλλον τα πράγματα είναι όπως τα περιγράφεις. Τώρα, τι λέμε στους μαθητές; Για τον τύπο του κειμένου προφανώς προστακτική μέλλοντα, αφού το γράφει το βιβλίο του καθηγητή, αλλά πρέπει να τους πούμε, αν ζητηθεί προστακτική ενεστώτα, να γράψουν τους τύπους του μέλλοντα, έστω και αν είναι λάθος.

[Dwrina]

Τα nascor, natus, gigno, ingenium είναι ομόρριζα και σχετίζονται όλα με τα τα γίνομαι, γένεση, γέννηση, νατουραλισμός;  Γιατί από τα βοηθήματα αυτό προκύπτει.

[apri]

Ναι.

Όλα αυτά προέρχονται από μια αρχική ρίζα gen-.
Από την απαθή βαθμίδα της έχει προκύψει το in-gen-ium.
Από τη μηδενική βαθμίδα το gi-gn-o και το γί-γν-ο-μαι.

Από τη δισύλλαβη εκδοχή της ρίζας, δηλ *g̑enh1-, έχει προέλθει το gna-scor, που εξελίχθηκε σε na-scor. Ομοίως και το gna-tus/na-tus, από το οποίο προήλθε στα γαλλικά η λέξη naturalisme που πέρασε στα ελληνικά ως νατουραλισμός.
Από την ίδια δισύλλαβη ρίζα έχουν προέλθει στα ελληνικά με μεταπτώσεις τα "γνήσιος", "γένεσις".

[Dwrina]

Ευχαριστώ πολύ!