Αρχαία Ελληνικά: Σύνταξη

[Dwrina]

Δεν βλέπω διαφορά μεταξύ του "εκεί όπου" και του "εκεί ψηλά". Άρα, λογικά, πιστεύω πως στέκει να πούμε ότι το "εκεί" προσδιορίζει την αναφορική επιρρηματική πρόταση. Αυτό δεν είχες στο μυαλό σου;

Ναι.  Δεν υπάρχει όμως συγκεκριμένος συντακτικός χαρακτηρισμός; Δηλαδή λέμε απλώς ότι το ένα επίρρημα προσδιορίζει το άλλο (ή την αναφορική πρόταση),  χωρίς να λέμε ως τι;

Ναι, βέβαια, το έχουμε. Μπορείς να δεις και στον Smyth (2537) που έχει αρκετά παραδείγματα.

Α, αυτά είναι η ενσωμάτωση του όρου αναφοράς, τα ξέρω. Εγώ ρωτάω αν στα Αρχαία έχουμε δεικτική αντωνυμία + αναφορική πρόταση + όρο αναφοράς, πράγμα που δεν θυμάμαι να έχω δει. Δηλαδή (παίρνω το παράδειγμα του Smyth και προσθέτω τη δεικτική αντωνυμία) εἰ  ἔστιν, ταύτην ἣν σὺ πρότερον ἔλεγες ἀρετήν, ἀληθής. Αν  υπάρχει στα Αρχαία τέτοια περίπτωση, έχουμε έναν όρο αναφοράς  ἀρετήν και μια αναφορική ως επιθετικό στο ἀρετήν και μια δεικτική αντωνυμία ως κατηγορηματικό στο σύνολο αναφορική πρόταση ( που λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός) + ουσιαστικό*;  Αλλά είναι πολύ περίεργη δομή, να τίθεται η αναφορική μεταξύ δεικτικής αντωνυμίας  και ουσιαστικού (-όρου αναφοράς)! Άσε που η ύπαρξη (αν υπάρχει) τέτοιας δομής αναιρεί και το άλλο που έχουμε πει, ότι αν έχουμε ταύτην ἀρετήν ἣν σὺ πρότερον ἔλεγες,   η αναφορική λειτουργεί ως επιθετικός στο σύνολο ταύτην ἀρετήν. Αυτό δεν είχαμε πει; Εκτός και αν κατάλαβα εγώ λάθος, ενώ εσύ μου είχες πει ότι, αν προηγείται της αναφορικής δεικτική αντωνυμία + ουσιαστικό, η αναφορική είναι επιθετικός μόνο στο ουσιαστικό (οπότε η δεικτική αντωνυμία είναι κατηγορηματικός στο σύνολο αναφορική πρόταση + ουσιαστικό 


*Μπορεί όμως να ισχύει το άλλο: να θεωρήσουμε ότι ο όρος αναφοράς έχει ενσωματωθεί στην αναφορική (όπως θεωρούμε και όταν δεν προηγείται της αναφορικής δεικτική αντωνυμία) και ότι το ταύτην είναι κατηγορητικός προσδιορισμός στην αναφορική. Αυτή η ερμηνεία συνάδει και με αυτό που λέμε, ότι ο όρος αναφοράς δεν μπορεί να ακολουθεί (γιατί, όπως είχα διαβάσει εδώ, στο φόρουμ, δεν υπάρχει με τις αναφορικές καταφορά, αλλά μόνο αναφορά).

[PDE ads]

[apri]

Ναι.  Δεν υπάρχει όμως συγκεκριμένος συντακτικός χαρακτηρισμός; Δηλαδή λέμε απλώς ότι το ένα επίρρημα προσδιορίζει το άλλο (ή την αναφορική πρόταση),  χωρίς να λέμε ως τι;

Ε, ως επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου. Τι άλλο;

Α, αυτά είναι η ενσωμάτωση του όρου αναφοράς, τα ξέρω. Εγώ ρωτάω αν στα Αρχαία έχουμε δεικτική αντωνυμία + αναφορική πρόταση + όρο αναφοράς, πράγμα που δεν θυμάμαι να έχω δει. Δηλαδή (παίρνω το παράδειγμα του Smyth και προσθέτω τη δεικτική αντωνυμία) εἰ  ἔστιν, ταύτην ἣν σὺ πρότερον ἔλεγες ἀρετήν, ἀληθής.

Α, κατάλαβα τι λες. Νόμιζα ότι εννοούσες αν υπάρχει παράδειγμα με μετακίνηση στο τέλος.

Αν  υπάρχει στα Αρχαία τέτοια περίπτωση, έχουμε έναν όρο αναφοράς  ἀρετήν και μια αναφορική ως επιθετικό στο ἀρετήν και μια δεικτική αντωνυμία ως κατηγορηματικό στο σύνολο αναφορική πρόταση ( που λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός) + ουσιαστικό*;  Αλλά είναι πολύ περίεργη δομή, να τίθεται η αναφορική μεταξύ δεικτικής αντωνυμίας  και ουσιαστικού (-όρου αναφοράς)!

Αυτή είναι η σύνταξη που κάνει ο Pinkster και περίεργη δεν είναι, αν υπάρχει τέτοια δομή. Έχεις δεικτικό+επιθ.φ+ουσιαστικό.

Στα αρχαία ελληνικά δεν έχω δει ούτε κι εγώ. Αλλά θα ήταν και δύσκολο να βρεις, γιατί η ενσωμάτωση γίνεται κυρίως με αόριστα ουσιαστικά (άναρθρα). Η δείξη αφορά όμως συγκεκριμένα πράγματα/πρόσωπα στον χώρο.
Δηλαδή, μπορώ να φανταστώ να υπάρχει δεικτικό μόνο σε ενσωμάτωση έναρθρου ουσιαστικού όπως σε αυτήν την πρόταση που είναι όμως σπάνια:
εἰ μανθάνεις (τούτο) ὃ βούλομαι λέγειν τὸ εἶδος

Άσε που η ύπαρξη (αν υπάρχει) τέτοιας δομής αναιρεί και το άλλο που έχουμε πει, ότι αν έχουμε ταύτην ἀρετήν ἣν σὺ πρότερον ἔλεγες,   η αναφορική λειτουργεί ως επιθετικός στο σύνολο ταύτην ἀρετήν. Αυτό δεν είχαμε πει;

Όχι δεν είχαμε πει τέτοιο πράγμα. Ίσως παρανόησες κάποια κακή διατύπωση.

Αυτή η ερμηνεία συνάδει και με αυτό που λέμε, ότι ο όρος αναφοράς δεν μπορεί να ακολουθεί (γιατί, όπως είχα διαβάσει εδώ, στο φόρουμ, δεν υπάρχει με τις αναφορικές καταφορά, αλλά μόνο αναφορά).

Σε επίπεδο βαθείας δομής ναι, αλλά εδώ γίνεται μετακίνηση του όρου αναφοράς σε άλλο σημείο.
Και στα νέα ελληνικά κάνουμε ενσωμάτωση, αν το σκεφτείς. Λέμε "θα ξοδέψει όσα λεφτά του δώσεις" μετακινώντας τον αόριστο όρο αναφοράς (λεφτά) εντός της αναφορικής και ακριβώς μετά την αντωνυμία που λειτουργεί επιθετικά προς το ουσιαστικό.


Και στα αρχαία το ίδιο γινόταν. Απλώς, οι αρχαίοι μπορούσαν να μετακινήσουν ακόμα πιο μακριά το ουσιαστικό, στο άκρο της πρότασης. Δηλ με τη δική τους λογική, θα μπορούσαμε να πούμε και "*θα ξοδέψει όσα του δώσεις λεφτά".


Και εδώ είναι ένα θέμα αν ο ομιλητής το μετακινούσε εκεί θεωρώντας όλη την αναφορική επιθετικό προσδιορισμό σε αυτό ή αν θεωρούσε μόνο την αντωνυμία επιθετικό προσδιορισμό σε αυτό.
Δεν είναι και τόσο εύκολη η απάντηση, γιατί σε αρκετές προτάσεις στέκουν και οι δύο εκδοχές. Και είναι πάντα ένα ερώτημα αν ήταν τυχαία η επιλογή του ομιλητή να εκτοπίσει το ουσιαστικό τόσο μακριά, ενώ μπορούσε να το βάλει δίπλα στην αναφορική αντωνυμία.

Αν θες να δεις περισσότερα παραδείγματα, υπάρχει ένα ενδιαφέρον άρθρο. 
https://brill.com/view/journals/jgl/14/2/article-p141_3.xml
Με κάποιες αναλύσεις του συμφωνώ, σε κάποιες θα έβαζα ένα ερωτηματικό αβεβαιότητας.
Πάντως, έχει ενδιαφέροντα παραδείγματα.

[Dwrina]

Όχι δεν είχαμε πει τέτοιο πράγμα. Ίσως παρανόησες κάποια κακή διατύπωση.

Επομένως, αν έχουμε π.χ. τοῦτον τὸν στρατιώτην ὅς..., η αναφορική είναι επιθετικός μόνο στο τὸν στρατιώτην, ενώ το τοῦτον είναι κατηγορηματικός στο ονοματικό σύνολο στρατιώτην  + αναφορική πρόταση (όπως αν είχαμε τοῦτον τὸν ἀνδρεῖον στρατιώτην);

Όμως, απ' ό,τι έχω καταλάβει, επαναληπτική θεωρείται η αντωνυμία μόνο αν προηγείται το ουσιαστικό κεφαλή, όπως πχ στο "τὸν ἄνδρα τοῦτον, ὅν πάλαι ζητεῖς..., οὗτός ἐστιν ἐνθάδε” (βλ. Smyth, 2533 a).
Aντιθέτως, αν προηγείται μόνη της η αναφορική, θεωρείται ότι έχει μετακινηθεί μπροστά για έμφαση και ότι το δεικτικό που ακολουθεί είναι ο όρος αναφοράς της. (βλ. Smyth 2492:  The relative clause is often made emphatic by placing after it the main clause with the demonstrative antecedent. Thus, ὅ τι βούλεται, τοῦτο ποιείτω whatever he wants, that let him do P. Eu. 285e.)

Πάντως πολλοί -μάλλον οι περισσότεροι- θεωρούν ότι η δεικτική αντωνυμία επαναλαμβάνει εμφαντικά το περιεχόμενο της αναφορικής (γιατί το έχω δει και σε θεματογραφίες), όπως ακριβώς και όταν το δεικτικό βρίσκεται μετά από ειδική ή πλάγια ερωτηματική πρόταση (γενικώς ονοματική πρόταση, αλλά δεν θυμάμαι αυτή τη στιγμή παράδειγμα με ενδοιαστική).

Όσο για τον Smyth,  στο 1252 γράφει  οὗτος (less often ἐκεῖνος) may take up and emphasize a preceding subject or object και δίνει και παράδειγμα  ἃ ἂν εἴπῃς, ἔμμενε τούτοις.  Με αυτά που γράφει στο 2492, τα οποία φαίνονται να έρχονται σε αντίφαση με αυτά στο 1252, ίσως να εννοεί απλώς ότι, αν το δεικτικό προηγείτο της αναφορικής, θα ήταν ο όρος αναφοράς. Ίσως θεωρεί περιττό να διευκρινίσει πάλι ότι,  αφού ο όρος αναφοράς  μετακινείται μετά από την αναφορική, για να δοθεί έμφαση στην αναφορική, η αναφορική συντάσσεται πλέον ως ελεύθερη, σύμφωνα με το 1252.

[Sali]

Ε, ως επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου. Τι άλλο;

Αυτό σημαίνει ότι στο προηγούμενο παράδειγμα που έδωσα από τον Δημοσθένη (25.9) το δεικτικό ἐντεῦθεν λειτουργεί ως επιρρ. προσδιορ. του τόπου στις ακόλουθες αναφορικές τοπικές προτάσεις, που εισάγονται με το ὅθεν και οι οποίες πρέπει να εκληφθούν ως ελεύθερες. Επομένως, αίρεται η προηγούμενη ερμηνεία, σύμφωνα με την οποία η σχέση ήταν αντίστροφη, δηλαδή η αναφορική εκλαμβανόταν ως συμπλήρωμα του επιρρήματος. Πάντως, σε ορισμένα ελληνικά Συντακτικά (π.χ. Μπαχαράκης) η αναφορική λαμβάνεται ως επεξήγηση στο ἐντεῦθεν, στο οποίο μάλιστα έχουν βάλει και κόμμα (που σε καμία έκδοση δεν υπάρχει).

[PDE ads]

[Sali]

ο όρος αναφοράς δεν μπορεί να ακολουθεί (γιατί, όπως είχα διαβάσει εδώ, στο φόρουμ, δεν υπάρχει με τις αναφορικές καταφορά, αλλά μόνο αναφορά).

Σπανίως ο όρος αναφοράς μπορεί να έπεται: Αντιφ. 5.85  ἐγὼ δὲ καθ᾽ οὓς μὲν ἀπήχθην, οὐκ ἔνοχός εἰμι τοῖς νόμοις (Smyth 2541).

[apri]

Επομένως, αν έχουμε π.χ. τοῦτον τὸν στρατιώτην ὅς..., η αναφορική είναι επιθετικός μόνο στο τὸν στρατιώτην, ενώ το τοῦτον είναι κατηγορηματικός στο ονοματικό σύνολο στρατιώτην  + αναφορική πρόταση (όπως αν είχαμε τοῦτον τὸν ἀνδρεῖον στρατιώτην);

Ναι, οπωσδήποτε.
 

Πάντως πολλοί -μάλλον οι περισσότεροι- θεωρούν ότι η δεικτική αντωνυμία επαναλαμβάνει εμφαντικά το περιεχόμενο της αναφορικής (γιατί το έχω δει και σε θεματογραφίες), όπως ακριβώς και όταν το δεικτικό βρίσκεται μετά από ειδική ή πλάγια ερωτηματική πρόταση (γενικώς ονοματική πρόταση, αλλά δεν θυμάμαι αυτή τη στιγμή παράδειγμα με ενδοιαστική).

Όσο για τον Smyth,  στο 1252 γράφει  οὗτος (less often ἐκεῖνος) may take up and emphasize a preceding subject or object και δίνει και παράδειγμα  ἃ ἂν εἴπῃς, ἔμμενε τούτοις.  Με αυτά που γράφει στο 2492, τα οποία φαίνονται να έρχονται σε αντίφαση με αυτά στο 1252, ίσως να εννοεί απλώς ότι, αν το δεικτικό προηγείτο της αναφορικής, θα ήταν ο όρος αναφοράς. Ίσως θεωρεί περιττό να διευκρινίσει πάλι ότι,  αφού ο όρος αναφοράς  μετακινείται μετά από την αναφορική, για να δοθεί έμφαση στην αναφορική, η αναφορική συντάσσεται πλέον ως ελεύθερη, σύμφωνα με το 1252.

Ο Smyth αυτό που γράφει στο 1252 για εμφατική χρήση του "ούτος" είναι σε αντιπαραβολή με ο,τι λέει στο 1216 για μη εμφατική χρήση του "αυτός".
But when the relative clause precedes, αὐτοῦ, etc., are not emphatic: ““οὓς δὲ μὴ εὕρισκον, κενοτάφιον αὐτοῖς ἐποίησαν” they built a cenotaph for those whom they could not find” X. A. 6.4.9.


Σε αυτήν τη δεύτερη περίπτωση είναι σίγουρο ότι το "αυτοίς" λειτουργεί επαναληπτικά, για να είναι σαφής η σύνταξη του ρήματος μετά τη μετακίνηση της αναφορικής πρότασης.
Στα νέα ελληνικά σε τέτοιες περιπτώσεις χρησιμοποιούμε τα κλιτικά (αδύναμους τύπους προσωπικής αντωνυμίας): πχ όσα είδε, τα κατέθεσε.

Το "ούτος" δεν ξέρω τελικά αν λειτουργούσε επαναληπτικά σε όλες τις περιπτώσεις ως μια εμφατική εναλλακτική του "αυτός".
Το ξέρω ότι οι περισσότεροι αυτό πιστεύουν. Κι εγώ αυτό ήξερα, αλλά δεν μπορώ να απορρίψω την πιθανότητα να ισχύει αυτό που λέει ο Smyth (2492), δηλ να είναι ο όρος αναφοράς.

Δηλαδή, στο "τὸν ἄνδρα τοῦτον, ὅν πάλαι ζητεῖς..., οὗτός ἐστιν ἐνθάδε”  είναι σαφές ότι λειτουργεί επαναληπτικά.
Στο "ὅ τι βούλεται, τοῦτο ποιείτω" δεν ξέρω. Μπορεί ναι, μπορεί και όχι.

[apri]

Αυτό σημαίνει ότι στο προηγούμενο παράδειγμα που έδωσα από τον Δημοσθένη (25.9) το δεικτικό ἐντεῦθεν λειτουργεί ως επιρρ. προσδιορ. του τόπου στις ακόλουθες αναφορικές τοπικές προτάσεις, που εισάγονται με το ὅθεν και οι οποίες πρέπει να εκληφθούν ως ελεύθερες. Επομένως, αίρεται η προηγούμενη ερμηνεία, σύμφωνα με την οποία η σχέση ήταν αντίστροφη, δηλαδή η αναφορική εκλαμβανόταν ως συμπλήρωμα του επιρρήματος. Πάντως, σε ορισμένα ελληνικά Συντακτικά (π.χ. Μπαχαράκης) η αναφορική λαμβάνεται ως επεξήγηση στο ἐντεῦθεν, στο οποίο μάλιστα έχουν βάλει και κόμμα (που σε καμία έκδοση δεν υπάρχει).

Αναφέρεσαι σε αυτήν την πρόταση, έτσι;
ἄρξομαι δ᾽ ἐντεῦθεν ὅθεν καὶ ὑμεῖς ῥᾷστ᾽ ἂν μάθοιτε κἀγὼ τάχιστ᾽ ἂν διδάξαιμι.

Δεν ξέρω αν η στίξη ή μη στίξη των εκδοτών είναι δεσμευτική.

Ας πούμε, η παρακάτω πρόταση του Ισοκράτη μού φαίνεται παρόμοια και στο perseus έχει κόμμα.
ἤρξατο μὲν οὖν ἐντεύθεν, ὅθεν περ χρὴ τοὺς εὖ φρονοῦντας,
ἅμα τόν τε τόπον ὡς κάλλιστον καταλαβεῖν καὶ τροφὴν ἱκανὴν τοῖς περὶ αὑτὸν ἐξευρεῖν.

Και δεν έχει στην παρακάτω πρόταση πάλι του Ισοκράτη, όπου εγώ νομίζω ότι χρειάζεται κόμμα. Μοιάζει πολύ για επεξήγηση η αναφορική.
οὐ μὴν ἐντεῦθεν ποιοῦνται τὴν ἀρχὴν ὅθεν ἂν μάλιστα συστῆσαι ταῦτα δυνηθεῖεν


Τώρα, αν με ρωτάς γενικώς τι σύνταξη έχει το "εντεύθεν όθεν", αν δεν χωρίζεται με κόμμα, ναι μάλλον και εδώ το "εντεύθεν" προσδιορίζει επιρρηματικά το "όθεν", γιατί έχει παρόμοια λογική με το "εκεί όπου" και το "εκεί ψηλά". Γιατί όχι;

[Dwrina]

Σπανίως ο όρος αναφοράς μπορεί να έπεται: Αντιφ. 5.85  ἐγὼ δὲ καθ᾽ οὓς μὲν ἀπήχθην, οὐκ ἔνοχός εἰμι τοῖς νόμοις (Smyth 2541).

Αυτό όμως δεν είναι κάτι σαν ανακολουθία; Και ακουστικά ακόμη υπάρχει μια παραφωνία...

[Sali]

Σίγουρα ακούγεται αφύσικο, και δεν είναι δυνατόν να το μεταφράσουμε διατηρώντας αυτή τη σειρά. Ο Smyth δεν κάνει κανένα σχόλιο. Ίσως να είναι ένας δείκτης έμφασης.

Τώρα είδα ολόκληρο το χωρίο, που είναι ως εξής: ἐγὼ δὲ καθ᾽ οὓς μὲν ἀπήχθην, οὐκ ἔνοχός εἰμι τοῖς νόμοις, ὧν δ᾽ ἔχω τὴν αἰτίαν, ἀγών μοι νόμιμος ὑπολείπεται. Συμπεραίνω λοιπόν ότι η αφύσικη αυτή σειρά οφείλεται στη δομή της περιόδου: ο συγγραφέας σε κάθε ζεύγος κύριας και αναφορικής προτάσσει την αναφορική (ενσωματώνοντας μέσα της και τα παρατακτικά) και επιτάσσει την κύρια. Και ενώ με το δεύτερο ζεύγος δεν υπάρχει πρόβλημα, με το πρώτο η σειρά είναι ανακόλουθη.

[apri]

Δεν θα έλεγα ότι έχουμε ξεκάθαρη καταφορά σε αυτό το χωρίο, γιατί ακριβώς πριν υπάρχει η φράση "κατά τούς νόμους".

κατὰ γὰρ τοὺς νόμους ὠμόσατε δικάσειν: καθ᾽ οὓς μὲν ἀπήχθην, οὐκ ἔνοχός εἰμι τοῖς νόμοις, ὧν δ᾽ ἔχω τὴν αἰτίαν, ἀγών μοι νόμιμος ὑπολείπεται

Πάντως, γενικά μιλώντας, το χαρακτηριστικό της καταφοράς είναι ακριβώς αυτή η αίσθηση αφύσικης σειράς στην οποία ξεδιαλύνεται στην πορεία η αρχική ασάφεια. Και επειδή αυτό προκαλεί στον ακροατή σασπένς, που εγκλωβίζει την προσοχή του και δίνει έμφαση τελικά στον όρο αναφοράς ως λύση του μυστηρίου, ο μηχανισμός της καταφοράς χρησιμοποιείται ως ρητορικό ή διηγηματικό εργαλείο. Οπότε μην το αντιμετωπίζετε ως ένα είδος λάθους και κακοφωνίας.

[leon.]

Τ' αφήνω εδώ. Δεν ξέρω πού αλλού να τ' αφήσω. Αν ξέρει κάνας αδμίνης, ας το μεταφέρει κει που του αρμόζει.

https://www.esos.gr/arthra/89247/alitheia-pisteyoyme-stin-axia-ton-arhaion-ellinikon-os-mathimatos-genikis-paideias

[Dwrina]

Να πω κάποια πράγματα συμπληρωματικά προς τα παραπάνω, για να έχεις πιο πλήρη εικόνα.

Κατ' αρχάς, σε ό,τι αφορά το αντικείμενο, και στα ελληνικά και στα λατινικά, το πρόσωπο ή πράγμα στο οποίο μεταβαίνει μια ενέργεια εκφράζεται συντακτικά με αιτιατική (άμεσο) ή δοτική (έμμεσο). Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις όπου μια πτώση εμφανίζεται υποχρεωτικά δίπλα σε ένα ρήμα για να ολοκληρώσει το νόημά του, στην πραγματικότητα έχουμε απλό συμπλήρωμα και όχι αντικείμενο στο οποίο μεταβαίνει κάποια ενέργεια. Στα ελληνικά συντακτικά είθισται να χρησιμοποιείται ο όρος "αντικείμενο" για όλα, στα ξένα αποφεύγεται.

Μια που αναφέρθηκες στην απάντησή σου στα Λατινικά  και στο αντικείμενο της αρχαίας Ελληνικής, θα ήθελα να ρωτήσω κάτι. Έκανα στους μαθητές τα δίπτωτα ρήματα και τους  έλεγα ότι, όταν έχουμε (μεταφράζουμε) "σε κάποιον κάτι", αυτό το "σε" βρίσκεται κατά κανόνα σε δοτική. (Αυτή η δοτική λοιπόν είναι το έμμεσο αντικείμενο, που λες). Τους είπα όμως ότι με ορισμένα μόνο ρήματα, διδάσκω και ρήματα που σημαίνουν "υπενθυμίζω" αυτό το "σε" βρίσκεται σε αιτιατική. 

 Γιατί όμως συντάσσονται με αιτιατική προσώπου αυτά τα ρήματα;  Και αυτά δεν εκφράζουν δείξη (ή παροχή), όπως αυτά που συντάσσονται με αιτιατική + δοτική;  Γιατί δεν συντάσσονται και αυτά με δοτική;

Και, σύμφωνα με αυτά που μου γράφεις παραπάνω, αν η αιτιατική του προσώπου είναι άμεσο αντικείμενο (όπως συνηθίζεται να λέμε), η η αιτιατική του πράγματος  δεν είναι στην πραγματικότητα έμμεσο αντικείμενο, αλλά απλό συμπλήρωμα;

 Επίσης, με δύο αιτιατικές  έχουμε και τα ρήματα που σημαίνουν "κάνω", όπως ποιῶ και ἐργάζομαι. Και εδώ έχουμε "κάνω σε κάποιον κάτι", αλλά αυτά μου φαίνονται άλλη περίπτωση -τι ακριβώς όμως δεν ξέρω- γιατί εδώ δεν βλέπω παροχή -δείξη, όπως βλέπω (εγώ τουλάχιστον) με τα ρήματα που σημαίνουν "διδάσκω" ή "υπενθυμίζω".

Οι δύο αιτιατικές πάλι με τα ἀφαιρῶ / ἀφαιροῦμαι, ἀποστερῶ και εἴργω (ίσως και με άλλα, εγώ αυτά γνωρίζω) πώς εξηγούνται, αφού με τα ρήματα στέρησης, απομάκρυνσης, χωρισμού το "από" είναι λογικό να βρίσκεται σε γενική (αφαιρετική γενική), όπως και συνήθως συμβαίνει με αυτά τα ρήματα;

[apri]

Ο κανόνας που έδωσες δεν είναι πολύ αξιόπιστος, αν και βοηθάει ως έναν βαθμό. Θέλω να πω ότι το πώς μεταφράζουμε εμείς ένα ρήμα δεν σημαίνει ότι με τον ίδιο ακριβώς τρόπο το συνελάμβανε στο μυαλό του ο τότε ομιλητής. Καμιά φορά μπορεί η λέξη να έχει μείνει μορφολογικά η ίδια, αλλά η σημασία να είναι λίγο ή πολύ ή εντελώς διαφορετική.

Ας πούμε το "διδάσκω" δεν ταυτίζεται με το δικό μας "διδασκω σε κάποιον κάτι" όπου η διδασκαλία συλλαμβάνεται ως μεταφορά γνώσης από κάποιον σε κάποιον άλλον.

Το αρχαίο "διδάσκω" προερχόταν από το "δάω" (=μαθαίνω) και  ήταν μεταβιβαστικό, δηλαδή σήμαινε "κάνω κάποιον να μάθει" (αν κοιτάξεις στο LSJ, θα δεις που λέει causal). Η διδασκαλία τότε είχε την έννοια της καθοδήγησης κάποιου, ώστε να αποκτήσει μόνος του τη γνώση.
Γι' αυτό και το "διδάσκω" είχε δυο αιτιατικές.  Η μία έδειχνε τον δέκτη της καθοδήγησης (και δράστη της μάθησης) και η άλλη το αντικείμενο της μάθησης.

Και τα άλλα ρήματα που σε προβληματίζουν πρέπει να έχουν κι αυτά τη δική τους λογική. Μπορεί, αν τα ψάξεις στο λεξικό, να βρεις κάτι που να εξηγεί τη διπλή αιτιατική, μπορεί και όχι. Δεν είναι και πάντα εύκολο να φανταστείς ακριβώς πώς αντιλαμβάνονταν την ενέργεια του ρήματος οι τότε ομιλητές.

[Dwrina]

Το ἀλλως τε καὶ εκτός από αιτιολογική μετοχή συνάπτεται και με υποθετική και χρονική (όπως βλέπω σε ένα Συντακτικό); 


Στο τιμωρεῖσθαι ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος ο εμπρόθετος δηλώνει το προς χάριν - υπεράσπιση  ή αιτία ή ίσως σκοπό (= για το καλό της Ελλάδος, όπως το μεταφράζει ο Αναγνωστόπουλος στο Λεξικό του);