Αρχαία Ελληνικά: Σύνταξη

[Sali]

Φαίνεται πως τα ρήματα εἰμί, γίγνομαι και ὑπάρχω στον ενεστώτα και τον παρατατικό αποτελούν κανόνα αλλά όχι χωρίς εξαιρέσεις. Ο ενεργητικός συντελεσμένος μέλλοντας π.χ. είναι ο συνδυασμός του ρ. εἰμὶ στον μέλλοντα με κατηγορηματική μετοχή παρακειμένου: λελυκὼς ἔσομαι κ.τ.λ. Κάτι ακόμα που μου ήρθε τώρα στο μυαλό είναι αυτό το γνωστό με το ρ. εξάρτησης στον παρακείμενο και την κατηγ. μτχ. στον ενεστώτα: Θουκυδ. ΙΙ, 60, 1 καὶ προσδεχομένῳ μοι τὰ τῆς ὀργῆς ὑμῶν ἔς με γεγένηται.

[PDE ads]

[Sali]

Και κάτι ακόμη∙ ο Γρηγορόπουλος γράφει ότι η περίφραση με τα εἰμί, γίγνομαι, ὑπάρχω   μεταφράζεται στον χρόνο του ρήματος. Εγώ όμως βλέπω ότι δεν είναι ακριβώς έτσι, αλλά ότι η περίφραση μεταφράζεται στον χρόνο της μετοχής, ενώ ο χρόνος του ρήματος παίζει ρόλο για το αν η μετοχή ενεστώτα θα αποδοθεί με ενεστώτα ή παρατατικό και αντίστοιχα του παρακειμένου με παρακείμενο ή υπερσυντέλικο, π.χ συνεληλυθότες ἦσαν = συνεληλύθεσαν, συνεληλυθότες εἰσί = συνεληθύθασι.

Γενικά έχεις δίκιο. Αλλά τι γίνεται όταν η μτχ. είναι στον ενεστώτα και το ρ. εξάρτησης στον παρακείμενο; Το προσδεχομένω μοι γεγένηται (που ανέφερα προηγουμένως) = προσδέδεγμαι, έτσι δεν είναι; Εντάξει, συμφωνώ ότι είναι μια σπάνια περίπτωση, φαίνεται όμως ότι και ο χρόνος του ρ. εξάρτησης παίζει ενίοτε ρόλο.

[Dwrina]

Ευχαριστώ πολύ, Sali!

Αλλά τι γίνεται όταν η μτχ. είναι στον ενεστώτα και το ρ. εξάρτησης στον παρακείμενο; Το προσδεχομένω μοι γεγένηται (που ανέφερα προηγουμένως) = προσδέδεγμαι, έτσι δεν είναι; Εντάξει, συμφωνώ ότι είναι μια σπάνια περίπτωση, φαίνεται όμως ότι και ο χρόνος του ρ. εξάρτησης παίζει ενίοτε ρόλο.

Ναι, με παρακείμενο θα μεταφράσουμε και, αν η μετοχή θεωρηθεί κατηγορηματική που σχηματίζει περίφραση με το ρήμα, είναι πράγματι εξαίρεση. Για αυτές τις μετοχές όμως δεν είχαμε καταλήξει ότι δεν είναι κατηγορηματικές, αλλά ή επιθετικές σε θέση κατηγορηματικού προσδιορισμού ή ίσως χρονικές (δηλαδή ότι η κατά λέξη μετάφρασή τους είναι κάτι σαν «και έχουν γίνει για μένα, που τις περίμενα, οι εκδηλώσεις της οργής σας εναντίον μου»); Μήπως λοιπόν αυτό, δηλαδή ο χρόνος του ρήματος, είναι άλλη μια απόδειξη ότι σε περιπτώσεις όπως το προσδεχομένῳ μοι τὰ τῆς ὀργῆς ὑμῶν ἔς με γεγένηται δεν πρόκειται για περίφραση με κατηγορηματική μετοχή;

[apri]

Πάντως, στη μελέτη του Bentein δεν αναφέρεται τέτοιου είδους περίφραση.
Γίνεται λόγος για ρήμα σε ενεστώτα/παρατατικό/μέλλοντα σε συνδυασμό με μετοχή ενεστώτα/αορίστου/παρακειμένου.

[PDE ads]

[Dwrina]

ὑμᾶς ἐξαιτήσονται καὶ ἀντιβολήσουσιν, οὐκ ἀξιοῦντες τοῦ Ἀλκιβιάδου ὑέος τοσαύτην δειλίαν καταγνῶναι: πώς μπορώ να αιτιολογήσω την άρνηση στο ἀξιοῦντες αντί για το καταγνῶναι;

Συμβαίνει συχνά η άρνηση οὐ να συνδέεται με το ρήμα εξάρτησης, ενώ ουσιαστικά ανήκει στο απαρέμφατο που εξαρτάται απ' αυτό το ρήμα. Δες τον Smyth, 2692.

Ο Smyth αναφέρεται σε λεκτικά και γνωστικά ρήματα (για τα οποία είναι γνωστό ότι η άρνηση ανήκει στο απαρέμφατο) αλλά και σε ρήματα βούλησης ή επιθυμίας. Το ἀξιῶ σε κάθε περίπτωση ανήκει στη δεύτερη κατηγορία και το απαρέμφατο που εξαρτάται από αυτό είναι τελικό, ακόμη και αν μεταφράζεται με την προσθήκη του «νομίζω» ή  «ισχυρίζομαι», π.χ.  οὔκουν ἀξιῶ οὔτ᾽ αὐτὸς ὑποπτεύεσθαι (νομίζω ότι δεν αξίζει να θεωρούμαι ύποπτος), έτσι δεν είναι;

[apri]

Ο Smyth αναφέρεται σε λεκτικά και γνωστικά ρήματα (για τα οποία είναι γνωστό ότι η άρνηση ανήκει στο απαρέμφατο) αλλά και σε ρήματα βούλησης ή επιθυμίας. Το ἀξιῶ σε κάθε περίπτωση ανήκει στη δεύτερη κατηγορία και το απαρέμφατο που εξαρτάται από αυτό είναι τελικό, ακόμη και αν μεταφράζεται με την προσθήκη του «νομίζω» ή  «ισχυρίζομαι», π.χ.  οὔκουν ἀξιῶ οὔτ᾽ αὐτὸς ὑποπτεύεσθαι (νομίζω ότι δεν αξίζει να θεωρούμαι ύποπτος), έτσι δεν είναι;

Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να θεωρήσουμε ότι η άρνηση ανήκει στο απαρέμφατο (αν και μπορούμε να το κάνουμε).
Το "αξιόω" με απαρέμφατο έχει την έννοια "δίνω αξία στο να συμβεί κάτι" ή "θεωρώ άξιο να συμβεί", άρα θέλω να συμβεί. Ας πούμε το "ουκ αξιώ αυτός υποπτεύεσθαι", σημαίνει "δεν θεωρώ πως αξίζει να με υποπτεύονται".

[Dwrina]

Το "αξιόω" με απαρέμφατο έχει την έννοια "δίνω αξία στο να συμβεί κάτι" ή "θεωρώ άξιο να συμβεί", άρα θέλω να συμβεί.

Επομένως, συμφωνείς ότι το απαρέμφατο από το ἀξιῶ είναι πάντοτε τελικό.

[apri]

Ναι.
Δες και τις χρήσεις που αναφέρει το Liddell -Scott και το Adrados.
http://logeion.uchicago.edu/ἀξιόω

[Dwrina]

Σε ευχαριστώ πολύ, apri!

[θάνος73]

οἶμαι δὲ καὶ τὸν πόλεμον θεῶν τινα συναγαγεῖν ἀγασθέντα τὴν ἀρετὴν αὐτῶν, ἵνα μὴ τοιοῦτοι γενόμενοι τὴν φύσιν διαλάθοιεν μηδ' ἀκλεῶς τὸν βίον τελευτήσαιεν

Συνάδελφοι, αν τρέψουμε το χωρίο στον ευθύ λόγο, οι ευκτικές στις τελικές προτάσεις θα γίνουν υποτακτικές; ή αναγκαστικά θα παραμείνουν ευκτικές δεδομένου ότι η εξάρτηση είναι και στον ευθύ λόγο ιστορικός χρόνος:

τὸν πόλεμον θεῶν τις συνήγαγε ἀγασθείς τὴν ἀρετεὴν αὐτῶν, ἵνα μὴ τοιοῦτοι γενόμενοι τὴν φύσιν διαλάθοιεν μη'ἀκλεῶς τὸν βίον τελευτήσαιεν.

Και δεύτερη απορία: κάπου διάβασα ότι μια πρόταση με ευκόλως εννοούμενο υποκείμενο π.χ. "ταῦτα λέγω" θεωρείται απλή και όχι ελλιπής. Ισχύει;

[apri]

οἶμαι δὲ καὶ τὸν πόλεμον θεῶν τινα συναγαγεῖν ἀγασθέντα τὴν ἀρετὴν αὐτῶν, ἵνα μὴ τοιοῦτοι γενόμενοι τὴν φύσιν διαλάθοιεν μηδ' ἀκλεῶς τὸν βίον τελευτήσαιεν

Συνάδελφοι, αν τρέψουμε το χωρίο στον ευθύ λόγο, οι ευκτικές στις τελικές προτάσεις θα γίνουν υποτακτικές; ή αναγκαστικά θα παραμείνουν ευκτικές δεδομένου ότι η εξάρτηση είναι και στον ευθύ λόγο ιστορικός χρόνος:

τὸν πόλεμον θεῶν τις συνήγαγε ἀγασθείς τὴν ἀρετεὴν αὐτῶν, ἵνα μὴ τοιοῦτοι γενόμενοι τὴν φύσιν διαλάθοιεν μη'ἀκλεῶς τὸν βίον τελευτήσαιεν.

Θεωρητικά σε μια τελική μετά από ρήμα ΙΧ:
Αν έχει ευκτικές, τότε η τελική πρόταση αναφέρεται στο παρελθόν του ομιλητή.
Αν έχει υποτακτικές, τότε η τελική αναφέρεται στο παρόν-μέλλον του ομιλητή.

Ο Ισοκράτης όμως αναφέρεται σαφώς στο απώτατο παρελθόν, στους ήρωες των Μηδικών Πολέμων. Γι' αυτό και στον ευθύ λόγο θα χρησιμοποιούσε μόνο ευκτική.
Άλλωστε, αν ήθελε να χρησιμοποιήσει υποτακτική, θα τη βλέπαμε και στον πλάγιο λόγο του, αφού το "οίμαι" είναι ΑΧ και δεν απαιτεί αλλαγή της έγκλισης της δευτερεύουσας.

Και δεύτερη απορία: κάπου διάβασα ότι μια πρόταση με ευκόλως εννοούμενο υποκείμενο π.χ. "ταῦτα λέγω" θεωρείται απλή και όχι ελλιπής. Ισχύει;

Ελλιπής είναι η πρόταση στην οποία κάποιος όρος έχει αποσιωπηθεί ως ευκόλως εννοούμενος.
Άρα, με βάση τον ορισμό δεν μπορείς να πεις, κατά τη γνώμη μου, ότι είναι απλή μια πρόταση, επειδή το υποκείμενό της εννοείται εύκολα από την κατάληξη του ρήματος και όχι από τα ευρύτερα συμφραζόμενα. Δεν έχει λεξικά εκπεφρασμένο υποκείμενο.

[Sali]

Ο Ισοκράτης όμως αναφέρεται σαφώς στο απώτατο παρελθόν, στους ήρωες των Μηδικών Πολέμων. Γι' αυτό και στον ευθύ λόγο θα χρησιμοποιούσε μόνο ευκτική.

Εδώ έχουμε θέμα: στον ευθύ λόγο δεν είναι δυνατή η ευκτική του πλάγιου λόγου, αυτά τα δύο είναι ασυμβίβαστα. Η ευκτική του πλάγιου λόγου στις τελικές προτάσεις υποκαθιστά αποκλειστικά την υποτακτική του ευθέος λόγου· επομένως, αν υποθέσουμε πως το χωρίο, όπως το διαμόρφωσε ο θάνος73 ("τὸν πόλεμον θεῶν τις συνήγαγε ἀγασθείς τὴν ἀρετεὴν αὐτῶν, ἵνα μὴ τοιοῦτοι γενόμενοι τὴν φύσιν διαλάθοιεν μηδ' ἀκλεῶς τὸν βίον τελευτήσαιεν"), αποτελεί ευθύ λόγο, οι ευκτικές δεν είναι δυνατές.

[apri]

Έχουμε να κάνουμε με "implied indirect discourse" (κατά τον Smyth, 2622) ή με "μερική πλαγιότητα" (κατά τον Γιαγκόπουλο, 460-463), όπου δεν υπάρχει ρήμα εξάρτησης για πλάγιο λόγο· από τα συμφραζόμενα συνάγουμε ότι εκφράζεται κρίση ή επιθυμία κάποιου προσώπου. Στις τελικές αυτές προτάσεις δεν εκφράζεται η άποψη του Ισοκράτη (γι' αυτό και το οἶμαι δεν μπορεί εδώ* να λειτουργήσει ως ρήμα εξάρτησης για πλάγιο λόγο), αλλά η κατά τον ρήτορα άποψη του θεού που προκάλεσε τον πόλεμο.

Δεν συμφωνώ.
Κατ' αρχάς, σ' αυτό που ο Smyth αποκαλεί "implied indirect discourse" το ρήμα εξάρτησης δεν είναι λεκτικό/δοξαστικό (not depending formally on a verb of saying or thinking).
Εδώ το "οίμαι" είναι δοξαστικό και μεταφέρει σε πλάγιο λόγο τη σκέψη του Ισοκράτη.

Με βάση τα όσα λέει ο Smyth, μπορείς να πεις ότι στην τελική που εξαρτάται από το "εξαγαγείν" έχεις implied indirect discourse, δηλ. ότι η σκέψη του Ισοκράτη στην πραγματικότητα είναι έμμεσος πλάγιος λόγος.
Όμως, κατά τη γνώμη μου, ειδικά σ' αυτήν την πρόταση αυτό είναι μια εικασία. Δηλ. αυτό που λέει ο Smyth για τον πραγματικό φορέα της σκέψης (" contains the past thought of another person and not a statement of the writer or speaker") μπορεί να ισχύει, μπορεί και όχι. Δεν βλέπω ποια ισχυρή ένδειξη έχουμε ότι η συγκεκριμένη πρόταση δεν ήταν σκέψη του ομιλητή αλλά κάποιου άλλου. Ίσα-ίσα που ο ίδιος ο ομιλητής μάς ενημερώνει ότι εκφράζει τη δική του άποψη με το "οίμαι".
Σε άλλες περιπτώσεις, ίσως δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα έμμεσου πλάγιου λόγου ή είναι πιο εμφανές ότι έχουμε. Εδώ όμως όχι.

Έχω την αμυδρή υποψία ότι αυτή η θεωρία του "implied reported discourse" είναι μια προσπάθεια του Smyth, ίσως και άλλων παλιών φιλολόγων, να εξηγήσουν την παρουσία της ευκτικής σε εξαρτημένο λόγο.
Οι παλιοί φιλόλογοι είχαν μια τάση να εξηγούν τη χρήση των εγκλίσεων περισσότερο βάσει περιβάλλοντος και όχι με βάση την τροπικότητά τους.
Γι' αυτό και έχουν επικρατήσει οι όροι "ευχετική ευκτική", "επαναληπτική ευκτική", "ευκτική του πλαγίου λόγου", "ευκτική της απλής σκέψης", ενώ στην πραγματικότητα σε όλες τις περιπτώσεις χρησιμοποιείται η ευκτική επειδή εκφράζει αβεβαιότητα.

Ειδικά, ο όρος "ευκτική του πλαγίου λόγου" είναι ανεπιτυχής και για δυο άλλους λόγους.
Πρώτον, γιατί, αν θεωρείς ότι η ευκτική λέγεται έτσι επειδή εμφανίζεται στον πλάγιο λόγο, τότε δεν μπορείς να δικαιολογήσεις γιατί εμφανίζεται μόνο όταν το ρήμα εξάρτησης είναι ιστορικού χρόνου. Πλάγιο λόγο δεν έχουμε μόνο τότε. Η άποψη ότι πλάγιο λόγο έχουμε μόνο με ρήμα ΙΧ και γ' πρόσωπο δεν ισχύει. Είναι απλώς η πιο συχνή μορφή πλάγιου λόγου.
Και δεύτερον, γιατί από τη στιγμή που θα ονομάσεις "ευκτική του πλαγίου λόγου" την ευκτική που εμφανίζεται μετά από λεκτικά ρήματα , μετά δεν μπορείς να δικαιολογήσεις την παρουσία της στις δευτερεύουσες που εκφράζουν  επιθυμία ή αναγκάζεσαι να καταφύγεις στη θεωρία του "implied indirect speech" που, κατά τη γνώμη μου, έχει έναν βαθμό εικασίας και δεν καλύπτει απόλυτα όλες τις πιθανές προτάσεις.

[Sali]

Δεν συμφωνώ.
Κατ' αρχάς, σ' αυτό που ο Smyth αποκαλεί "implied indirect discourse" το ρήμα εξάρτησης δεν είναι λεκτικό/δοξαστικό (not depending formally on a verb of saying or thinking).
Εδώ το "οίμαι" είναι δοξαστικό και μεταφέρει σε πλάγιο λόγο τη σκέψη του Ισοκράτη.

Είναι δοξαστικό ασφαλώς το οἶμαι, αλλά επιμένω ότι δεν εξαρτάται απ' αυτό πλάγιος λόγος, γιατί υπάρχει μόνο το στοιχείο της εξάρτησης αλλά όχι αυτό της επαναληπτικότητας, το οποίο θεωρώ ακρογωνιαίο λίθο για την δημιουργία πλάγιου λόγου. Ο Ισοκράτης εκφράζει βεβαίως τη γνώμη του, αλλά αυτό δεν αρκεί, γιατί δεν επαναλαμβάνει κανενός τον λόγο, ούτε άλλου προσώπου ούτε τον δικό του, αφού αυτή τη δήλωση (οἶμαι συναγαγεῖν) την κάνει άπαξ τώρα για πρώτη φορά. Ομοίως λ.χ. και το "κελεύω ὑμᾶς ἀπιέναι", ως δήλωση που γίνεται άπαξ και για πρώτη φορά, δεν διαφέρει από το "ἄπιτε" παρά μόνο στο ότι η πρώτη έκφραση είναι περιφραστική και η δεύτερη μονολεκτική· δεν υπάρχει το στοιχείο της επανάληψης. Θα είχαμε πλάγιο λόγο με το ἀπιέναι, αν ο ομιλητής επαναλάμβανε τη διαταγή άλλου (π.χ. ὁ στρατηγὸς ἐκέλευσεν ὑμᾶς ἀπιέναι) ή και τη δική του, που όμως την είχε διατυπώσει σε προηγούμενο χρόνο (π.χ. ἐκέλευσα χθὲς ὑμᾶς ἀπιέναι)· και στις δύο αυτές περιπτώσεις έχουμε διαταγή που όντως δόθηκε από κάποιον (ἄπιτε) και εν συνεχεία επαναλήφθηκε και εξαρτήθηκε. Ό,τι ισχύει για το τελικό απαρέμφατο, ισχύει και για το ειδικό, για τις ειδικές προτάσεις, για τις κατηγορηματικές μετοχές και για τις πλάγιες ερωτήσεις*: κάθε τέτοια μορφή εξαρτημένου λόγου δεν σημαίνει κατ' ανάγκη και πλάγιο λόγο.

*Αναφέρομαι στις "ψευδείς" πλάγιες ερωτήσεις (αυτές δηλαδή που δεν περιέχουν επ' ουδενί ερώτηση σε πλάγιο λόγο και που είναι πολλές), όχι στις γνήσιες πλάγιες ερωτήσεις.

Με βάση τα όσα λέει ο Smyth, μπορείς να πεις ότι στην τελική που εξαρτάται από το "εξαγαγείν" έχεις implied indirect discourse, δηλ. ότι η σκέψη του Ισοκράτη στην πραγματικότητα είναι έμμεσος πλάγιος λόγος.
Όμως, κατά τη γνώμη μου, ειδικά σ' αυτήν την πρόταση αυτό είναι μια εικασία. Δηλ. αυτό που λέει ο Smyth για τον πραγματικό φορέα της σκέψης (" contains the past thought of another person and not a statement of the writer or speaker") μπορεί να ισχύει, μπορεί και όχι. Δεν βλέπω ποια ισχυρή ένδειξη έχουμε ότι η συγκεκριμένη πρόταση δεν ήταν σκέψη του ομιλητή αλλά κάποιου άλλου. Ίσα-ίσα που ο ίδιος ο ομιλητής μάς ενημερώνει ότι εκφράζει τη δική του άποψη με το "οίμαι".
Σε άλλες περιπτώσεις, ίσως δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα έμμεσου πλάγιου λόγου ή είναι πιο εμφανές ότι έχουμε. Εδώ όμως όχι.

Μα, apri μου, ποια άλλη ένδειξη χρειαζόμαστε από το ότι, αφαιρεθέντος του δοξαστικού ρήματος, οι ευκτικές του πλάγιου λόγου παρέμειναν; Και, επαναλαμβάνω, η ερμηνεία της ευκτικής του πλάγιου λόγου με βάση μόνο τον ιστορικό χρόνο εξάρτησης είναι ελλιπέστατη και επί της ουσίας λανθασμένη· πρέπει δηλαδή να γίνει αντιληπτό ότι η πρόταση που περιέχει αυτή την ευκτική δεν μπορεί παρά να βρίσκεται σε πλαίσια πλάγιου λόγου. Αν συμφωνούμε πάνω σ' αυτό, πρέπει να απαντηθεί το εξής απλό ερώτημα: οι τελικές προτάσεις εδώ ποιου προσώπου την επιθυμία εκφράζουν, αν όχι του θεού που προκάλεσε τον πόλεμο (τῶν θεῶν τις συνήγαγε τον πόλεμον, ἵνα...); Από τη στιγμή που ο ρήτορας εξαφανίστηκε στο νέο αυτό χωρίο, δεν είναι δυνατόν οι ευκτικές να απηχούν γνώμη του Ισοκράτη. Η άποψη του Ισοκράτη περιορίζεται στο: "τῶν θεῶν τινα τὸν πόλεμον συναγαγεῖν ἀγασθέντα τὴν ἀρετὴν αὐτῶν" και μόνο· οι τελικές προτάσεις όμως εκφράζουν την επιθυμία του προκαλέσαντος τον πόλεμο θεού.

Γι' αυτό και έχουν επικρατήσει οι όροι "ευχετική ευκτική", "επαναληπτική ευκτική", "ευκτική του πλαγίου λόγου", "ευκτική της απλής σκέψης", ενώ στην πραγματικότητα σε όλες τις περιπτώσεις χρησιμοποιείται η ευκτική επειδή εκφράζει αβεβαιότητα.

Σύμφωνοι, αλλά η διαφορά τους είναι ότι η ευκτική του πλάγιου λόγου χρησιμοποιείται μόνο σε μορφές εξαρτημένου λόγου που περιέχουν εκπεφρασμένο λόγο (αν και όχι πάντοτε*), ποτέ όμως στον ευθύ λόγο, ενώ οι άλλες ευκτικές βρίσκονται τόσο στον πλάγιο όσο και στον ευθύ λόγο. Πάντως, και ο Woodcock για τα Λατινικά χρησιμοποιεί, με την ίδια λογική, τον όρο Virtual Oratio Obliqua. Όλα αυτά δεν μπορούν να περάσουν από εμένα απαρατήρητα.

*Εννοώ πως αυτό που ονομάζουμε "πλάγιο λόγο" είναι συχνά όχι όντως διατυπωθείς λόγος μεταφερμένος πλαγίως αλλά ένα συμπέρασμα ή μια εικασία που ο ομιλών ή ο γράφων κάνει απ' όσα έχει ακούσει: Ισοκρ. κατὰ τῶν σοφ., 4 Καὶ λέγουσι μὲν (ενν. οἱ σοφισταὶ) ὡς οὐδὲν δέονται χρημάτων. Δεν είναι λογικά δυνατόν όλοι οι σοφιστές εν χορώ να είπαν: οὐδὲν δεόμεθα χρημάτων· είναι προφανές ότι αυτός ο πλάγιος λόγος δεν είναι παρά συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει ο Ισοκράτης και όχι λόγος που όντως διατυπώθηκε.

Ειδικά, ο όρος "ευκτική του πλαγίου λόγου" είναι ανεπιτυχής και για δυο άλλους λόγους.
Πρώτον, γιατί, αν θεωρείς ότι η ευκτική λέγεται έτσι επειδή εμφανίζεται στον πλάγιο λόγο, τότε δεν μπορείς να δικαιολογήσεις γιατί εμφανίζεται μόνο όταν το ρήμα εξάρτησης είναι ιστορικού χρόνου. Πλάγιο λόγο δεν έχουμε μόνο τότε. Η άποψη ότι πλάγιο λόγο έχουμε μόνο με ρήμα ΙΧ και γ' πρόσωπο δεν ισχύει. Είναι απλώς η πιο συχνή μορφή πλάγιου λόγου.

Κατ' αρχάς, κανείς δεν ισχυρίστηκε ποτέ - ούτε κι εγώ φυσικά - ότι "πλάγιο λόγο έχουμε μόνο με ρήμα ΙΧ και γ' πρόσωπο". Από πού βγάζεις αυτό το συμπέρασμα; Έπειτα, το ότι η περί ης ο λόγος ευκτική εμφανίζεται μόνο στο πλάγιο λόγο, είναι για εμένα αδιαφιλονίκητο. Και το ότι εμφανίζεται μόνο μετά από ρήματα ΙΧ έχει τη λογική του, με την έννοια ότι ο συγγραφέας, καθώς μεταφέρει στους αναγνώστες του πληροφορία από το παρελθόν (κυρίως από κάτι που άκουσε, από κάτι που του διηγήθηκαν), λογικό είναι να εκφράζει με κάποιον τρόπο τον διακριτικό σκεπτικισμό του σχετικά με την αξιοπιστία αυτής της πληροφορίας· και ο τρόπος αυτός δεν είναι άλλος από την ευκτική του πλάγιου λόγου. Άλλωστε, ξέρουμε πολύ καλά ότι από ρήμα ΙΧ έχουμε και διατήρηση της υποτακτικής ή της απλής οριστικής του ευθέος λόγου για ποικίλους λόγους, κάποτε δε έχουμε και εναλλαγή εγκλίσεων. Ένα ωραίο, κατά τη γνώμη μου, παράδειγμα εναλλαγής, που εξηγεί άριστα τη χρήση της ευκτικής και της οριστικής από ρ. ιστορικού χρόνου, υπάρχει στον Ηρόδοτο (Ι, 70, 2): Οὗτος ὁ κρητὴρ οὐκ ἀπίκετο ἐς Σάρδις δι' αἰτίας διφασίας λεγομένας τάσδε· οἱ μὲν Λακεδαιμόνιοι λέγουσι ὡς ... Σάμιοι ἀπελοίατο· αὐτοὶ δὲ Σάμιοι λέγουσι ὡς ... οἱ ἄγοντες ἀπέδοντο τὸν κρητῆρα ἐν Σάμῳ. Με διακριτικό τρόπο ο Ηρόδοτος θεωρεί την πρώτη εκδοχή ως λιγότερο αξιόπιστη, ενώ τη δεύτερη ως εμφανώς πιθανότερη. Εξηγείται λοιπόν άριστα η ευκτική του πλάγιου λόγου μόνο μετά από ιστορικό χρόνο, χωρίς βέβαια να αποκλείονται και οι άλλες εγκλίσεις.

Και δεύτερον, γιατί από τη στιγμή που θα ονομάσεις "ευκτική του πλαγίου λόγου" την ευκτική που εμφανίζεται μετά από λεκτικά ρήματα , μετά δεν μπορείς να δικαιολογήσεις την παρουσία της στις δευτερεύουσες που εκφράζουν  επιθυμία ή αναγκάζεσαι να καταφύγεις στη θεωρία του "implied indirect speech" που, κατά τη γνώμη μου, έχει έναν βαθμό εικασίας και δεν καλύπτει απόλυτα όλες τις πιθανές προτάσεις.

Όχι, δεν είναι ανάγκη να καταφύγει κανείς στη  θεωρία του implied indirect discourse, για να δικαιολογήσει την παρουσία ε.π.λ. σε προτάσεις επιθυμίας. Αν υπάρχει π.χ. ρήμα εξάρτησης κελευστικό σε ΙΧ, θα ακολουθεί βεβαίως τελικό απαρέμφατο του πλάγιου λόγου· ποιος όμως αποκλείει την πιθανότητα να ακολουθεί τελική πρόταση που να προσδιορίζει αυτό το απαρέμφατο, δηλαδή να ανήκει σε πλαίσια γνήσιου πλάγιου λόγου, εκφερόμενη με ε.π.λ.; Ένα παράδειγμα: ὁ στρατηγὸς ἐκέλευσεν ὑμᾶς ἀπελθεῖν, ἵνα ἀσφαλεῖς εἴημεν (η τελική πρόταση ανήκει στα λόγια του στρατηγού). Ευθύς λόγος: ἀπέλθετε, ἵνα ἀσφαλεῖς ἦτε.
Implied indirect discourse έχουμε, όταν δεν υπάρχει το κατάλληλο ρήμα εξάρτησης για πλάγιο λόγο, ωστόσο όμως είναι εμφανές από τα συμφραζόμενα ότι εκφράζεται σκέψη, γνώμη, απόφαση, διαταγή κ.λπ. κάποιου προσώπου, όχι όμως του ομιλητή ή του γράφοντος. Και αν το κύριο ρήμα είναι ΙΧ,  δευ/σα πρόταση εκφέρεται κανονικά με ευκτική του πλάγιου λόγου.