Αρχαία Ελληνικά: Αδίδακτο κείμενο

[Sali]

Ευχαριστούμε, apri! Έχεις όμως υπόψη σου κάποια γερμανική ή γαλλική στερεότυπη έκδοση με κριτικό υπόμνημα; Γιατί εγώ έχω μόνο της Οξφόρδης.

[PDE ads]

[apri]

Δεν ξέρω αν η έκδοση της Λειψίας γράφει κάτι στο κριτικό της υπόμνημα γι' αυτό το χωρίο.

Όπου βρήκα τη γραφή "ησυχάσοντες", παραπέμπουν στον παρισινό κώδικα C και κάποιοι αναφέρουν τον εκδότη Ambroise Firmin Didot που -αν καταλαβαίνω καλά- αποδέχτηκε αυτήν τη γραφή. Μάλλον γι' αυτό και το σχόλιο στο κριτικό υπόμνημα είναι στα γαλλικά.

Στο μεταξύ ψάχνοντας να βρω ποιος ήταν ο Ambrosius Firminus Didotus, όπως αναφέρεται στις εκδόσεις, ανακάλυψα λαβράκι. Ο τύπος ήταν φιλέλληνας, προσωπικός φίλος του Κοραή και μαθητής του Θεόφιλου Καΐρη, και προς τιμήν του έχει ονομαστεί η οδός Διδότου στην Αθήνα!!!!
Ούτε που πήγαινε το μυαλό μου τόσα χρόνια ότι ήταν γαλλικό το όνομα αυτού του δρόμου. 

[Dwrina]

Το ενεργητικό  παύω συντάσσεται με κατηγορηματική μετοχή στο αντικείμενο. Αλλά στο οἶμαι δὴ πάντας ἂν ὁμολογῆσαι προσήκειν αὐτοῖς πόλιν δυστυχοῦσαν παῦσαι καὶ καλῶς πράττουσαν διαφυλάξαι καὶ μεγάλην ἐκ μικρᾶς ποιῆσαι η μετοχή δυστυχοῦσαν φαίνεται ότι είναι  υποθετική, όπως προκύπτει από την αναλογία με την άλλη μετοχή καλῶς πράττουσαν, η οποία δεν μπορεί να είναι κατηγορηματική, αφού το διαφυλάττω δεν ανήκει στα ρήματα τα οποία συντάσσονται με κατηγορηματική μετοχή.

Ανεξαρτήτως όμως της αναλογίας, συντακτικά πώς εξηγείται μια μετοχή με το παύω να μην είναι κατηγορηματική; Το παύω δεν χρειάζεται ένα συμπλήρωμα που να δείχνει από τι σταματάς κάποιον; Και αν το συμπλήρωμα αυτό δεν βρίσκεται στην υπάρχουσα μετοχή δυστυχοῦσαν, μπορούμε να εννοήσουμε άλλη μετοχή δυστυχοῦσαν ως κατηγορηματική;

Και σκέφτομαι και το άλλο: έτσι όπως είναι το κείμενο, θα μπορούσε η μετοχή δυστυχοῦσαν να είναι κατηγορηματική και η μετοχή καλῶς πράττουσαν  επιθετική ως κατηγορούμενο;

[apri]

Να σου πω την αλήθεια, εμένα το μόνο που δεν με προβληματίζει είναι το "διαφυλάττω". Μπορεί, όπως και το "έχω", να συνταχθεί με κατηγορούμενο αντικειμένου, το οποίο μπορεί να είναι επίθετο ή και μετοχή.
Πχ δεῖ..... διαφυλάττειν εὐσχημονοῦντας αὐτούς.
Οἱ στρατιῶται εἶχον τὰς ἀσπίδας ἐκκεκαλυμμένας.

Αυτό που με προβληματίζει είναι κατ' αρχάς η θέση των μετοχών. Οι κατηγορηματικές μετοχές που αναφέρονται στο αντικείμενο του ρήματος δεν συνηθίζεται να προηγούνται του ρήματος. Δεν ξέρω πόσο απόλυτο είναι αυτό, αλλά σίγουρα είναι το σύνηθες. Δηλαδή, έτσι όπως είναι, όντως πηγαίνει το μυαλό πιο πολύ στην εκδοχή της υποθετικής μετοχής.
Ωστόσο, θα μπορούσε εδώ να έχει επιλέξει αυτήν τη σειρά όρων για έμφαση και για να μη συμπέσουν πολύ κοντά τρία απαρέμφατα (ὁμολογῆσαι προσήκειν αυτοίς παῦσαι).

Άλλο που με προβληματίζει είναι ποια είναι ακριβώς η συντακτική αναλογία. Γιατί η πρόταση έχει τρία μέρη συνδεόμενα συμπλεκτικά και άρα είναι πολύ πιθανό να έχουν συντακτική αναλογία.

Το τρίτο μέρος λοιπόν έχει το μοτίβο "αντικείμενο-κατηγορούμενο αντικειμένου-απαρέμφατο": (πόλιν) μεγάλην ποιῆσαι.
Γιατί να μην έχουν το ίδιο μοτίβο και τα άλλα δύο που προηγούνται; Η μόνη διαφορά θα είναι πως αντί για επίθετο σε κατηγορηματική θέση, θα είναι κατηγορηματική μετοχή.

Εδώ όμως υπάρχει και η εξής σημασιολογική λεπτομέρεια. Στο τρίτο μέρος έχεις ως νόημα ότι βρίσκει την πόλη σε μια α' κατάσταση (μικρά) και την κάνει μια β' (μεγάλη).
Αν εκλάβουμε τις μετοχές ως υποθετικές στα άλλα δύο μέρη, τότε συμβαίνει ακριβώς το ίδιο, δηλ βρίσκει την πόλη σε α' υποθετική κατάσταση (δυστυχούσα, καλώς πράττουσα) και αναλόγως την αλλάζει ή τη διατηρεί. Κι η β' κατάσταση που προκύπτει είναι το συμπλήρωμα που λείπει από κάθε απαρέμφατο, στην ουσία η ίδια μετοχή ως κατηγορηματική.
Δηλαδή:
 πόλιν δυστυχοῦσαν παῦσαι (δυστυχούσαν)
 πόλιν καλῶς πράττουσαν διαφυλάξαι (καλῶς πράττουσαν)

Κάτι τέτοιο φαίνεται να έχουν στο μυαλό τους και οι μεταφραστές. Μάλιστα, μπαίνουν στη διαδικασία να αποδώσουν και το "εκ μικράς" σαν να ήταν κι αυτό μετοχική φράση (μικράν ούσαν).
(πχ Perseus: I think that all would agree that it is a king’s business to relieve the state when it is in distress, to maintain it in prosperity, and to make it great when it is small;
 Remacle:  Tout le monde conviendra, je pense, que le premier devoir des rois, si leur patrie est malheureuse, est de porter remède à ses maux ; si elle est dans la prospérité, de l'y maintenir ; si elle est faible, de la rendre puissante.)

[PDE ads]

[Dwrina]

Αν εκλάβουμε τις μετοχές ως υποθετικές στα άλλα δύο μέρη, τότε συμβαίνει ακριβώς το ίδιο, δηλ βρίσκει την πόλη σε α' υποθετική κατάσταση (δυστυχούσα, καλώς πράττουσα) και αναλόγως την αλλάζει ή τη διατηρεί. Κι η β' κατάσταση που προκύπτει είναι το συμπλήρωμα που λείπει από κάθε απαρέμφατο, στην ουσία η ίδια μετοχή ως κατηγορηματική.
Δηλαδή:
 πόλιν δυστυχοῦσαν παῦσαι (δυστυχούσαν)
 πόλιν καλῶς πράττουσαν διαφυλάξαι (καλῶς πράττουσαν)

Κάτι τέτοιο φαίνεται να έχουν στο μυαλό τους και οι μεταφραστές. Μάλιστα, μπαίνουν στη διαδικασία να αποδώσουν και το "εκ μικράς" σαν να ήταν κι αυτό μετοχική φράση (μικράν ούσαν).
(πχ Perseus: I think that all would agree that it is a king’s business to relieve the state when it is in distress, to maintain it in prosperity, and to make it great when it is small;

Το να θεωρήσουμε ότι οι μετοχές εννοούνται ως κατηγορηματική η μία και ως επιθετική - κατηγορούμενο η άλλη είναι μία λύση, αλλά δεν ξέρω κατά πόσο είχε αυτό στο μυαλό του ο Ισοκράτης. Και η αγγλική μετάφραση -γιατί τελικά η μετάφραση είναι αυτή που μας παρασύρει στις υποθετικές μετοχές- δεν ενδιαφέρεται να τηρήσει απολύτως αυτήν την αναλογία με την υποθετική κατάσταση, αφού τη μετοχή καλῶς πράττουσαν δεν τη μεταφράζει ως υποθετική.

Δεν θα ταίριαζε, πιστεύεις απλώς το "να παύει τη δυστυχία της / να τη σταματάει από το να είναι δυστυχισμένη, να τη διαφυλάττει ευτυχισμένη και να την κάνει από μικρή μεγάλη";

Εγώ, από τη στιγμή που σκέφτηκα την πιθανότητα η μετοχή καλῶς πράττουσαν  να είναι κατηγορούμενο, πράγμα που μου επιβεβαίωσες ότι γίνεται, προς αυτή την εκδοχή κλίνω.   

[apri]

Το να θεωρήσουμε ότι οι μετοχές εννοούνται ως κατηγορηματική η μία και ως επιθετική - κατηγορούμενο η άλλη είναι μία λύση, αλλά δεν ξέρω κατά πόσο είχε αυτό στο μυαλό του ο Ισοκράτης.

Δεν υπάρχει "επιθετική-κατηγορούμενο". Εφόσον η μετοχή λειτουργεί ως κατηγορούμενο είναι κατηγορηματική.
Υπάρχει απλώς ένα θέμα αν είναι κατηγορηματική μετοχή γιατί λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός (όπως λέει λχ η Πύλη) ή ως κατηγορούμενο αντικειμένου (όπως λένε στα σχετικά λήμματα το LSJ και στο DGE-κάνουν λόγο για predicate/predicado) . Κατά τη γνώμη μου, το "έχω" και το "διαφυλάσσω" απαιτούν διπλό συμπλήρωμα, άρα αντικ και κατηγ.αντικ. Και η πρόταση σαν κι αυτή του Ισοκράτη με αναλογική σύνταξη το επιβεβαιώνει, πιστεύω.
Και στα ξένα συντακτικά θα δεις πάντα την κατηγορηματική μετοχή να την αναφέρουν ως "supplementary participle" (συμπληρωματική μετοχή), γιατί θεωρούν ότι λειτουργεί ως συμπλήρωμα του ρήματος (σε αντίθεση με την επιρρηματική).

Και η αγγλική μετάφραση -γιατί τελικά η μετάφραση είναι αυτή που μας παρασύρει στις υποθετικές μετοχές- δεν ενδιαφέρεται να τηρήσει απολύτως αυτήν την αναλογία με την υποθετική κατάσταση, αφού τη μετοχή καλῶς πράττουσαν δεν τη μεταφράζει ως υποθετική.

Η αγγλική μετάφραση απλώς δεν δίνει την πλήρη δομή στο δεύτερο μέρος, για να απλοποιήσει τη μετάφραση.

Στη γαλλική έχεις ξεκάθαρα τρεις υποθετικές προτάσεις (si leur patrie est malheureuse/si elle est dans la prospérité/si elle est faible).

Δεν θα ταίριαζε, πιστεύεις απλώς το "να παύει τη δυστυχία της / να τη σταματάει από το να είναι δυστυχισμένη, να τη διαφυλάττει ευτυχισμένη και να την κάνει από μικρή μεγάλη";

Εννοείς να εκλάβεις κατηγορηματικές μετοχές τις υπάρχουσες; Ναι, μπορείς.

Εγώ απλώς σού εξηγώ πώς έχουν σκεφθεί οι μεταφραστές λόγω -είμαι σχεδόν σίγουρη γι' αυτό- της θέσης της μετοχής πριν από τα απαρέμφατο, που δεν είναι η αναμενόμενη για κατηγορηματική μετοχή. 

Τώρα, πώς ακριβώς το έχει σκεφτεί ο Ισοκράτης είναι αδύνατον να το ξέρουμε.

[Dwrina]

Δεν υπάρχει "επιθετική-κατηγορούμενο". Εφόσον η μετοχή λειτουργεί ως κατηγορούμενο είναι κατηγορηματική.

Γιατί; Το ἔχω και το διαφυλάττω είναι ρήματα που δίνονται ως συντασσόμενα με αντικείμενο + κατηγορούμενο του αντικειμένου, αλλά όχι με κατηγορηματική μετοχή του αντικειμένου και, αν δεν κάνω λάθος, ούτε στα μεγάλα ξενόγλωσσα Συντακτικά αναφέρονται αυτά τα ρήματα με supplementary participle. Ενώ ο Γρηγορόπουλος στις χρήσεις της επιθετικής μετοχής αναφέρει και την λειτουργία της ως κατηγορηματικού προσδιορισμού με παράδειγμα καταλείπω πατρίδα καὶ φίλους εὐδαιμονοῦντας. Απλώς εγώ θα προτιμούσα και στο παράδειγμα του Γρηγορόπουλου να χαρακτηρίσω τη μετοχή κατηγορούμενο και όχι κατηγορηματικό προσδιορισμό, όπως θα έκανα αν είχα στη θέση της ένα επίθετο.

Και αυτό ακριβώς, το ότι με αυτά τα ρήματα θα μπορούσαμε στη θέση της μετοχής να έχουμε επίθετο, κάτι που δεν ισχύει με τα ρήματα που συντάσσονται με κατηγορηματική μετοχή του αντικειμένου (τα οποία δεν δέχονται αντικείμενο + επίθετο ως κατηγορούμενο του αντικειμένου) δεν δείχνει ότι πρόκειται για διαφορετική περίπτωση; Ίσως όχι εντελώς διαφορετική επί της ουσίας (για αυτό και εγώ σκέφτηκα ότι μπορεί να βρίσκεται σε αναλογία μια κατηγορηματική μετοχή με μια άλλη σε θέση επιθέτου - κατηγορουμένου), αλλά όχι και ακριβώς ίδια. 

[apri]

Το "έχω+κατηγορ.μτχ" το αναφέρει η Πύλη (βλ §5.11).


Στα λεξικά, όπως σου είπα, αναφέρουν ότι τα ρήματα αυτά παίρνουν κατηγορούμενο.
Πχ το LSJ για το "έχω"
with predicate, keep in a condition or place, εἶχον ἀτρέμας σφέας αὐτούς Hdt. 9.54, cf. 53, Ar. Th. 230; ἔ. ἑωυτοὺς κατʼ οἴκους Hdt. 3.79; σαυτὸν ἐκποδών A. Pr. 346, cf. X. Cyr. 6.1.37; σῖγα νάπη φύλλʼ εἶχε E. Ba. 1085; τοὺς στρατιώτας πολὺν χρόνον πειθομένους ἔχειν. X. Cyr. 7.2.11.


(Στο τελευταίο παράδειγμα η μετοχή είναι πολύ πιο κοντά στο ρήμα από ο,τι στο ουσιαστικό, για να το προσδιορίζει. Πιο λογικό είναι να το συμπληρώνει. )

Το ότι αυτά τα ρήματα μπορούν να πάρουν και επίθετο ως κατηγορούμενο δεν τα κάνει πολύ ξεχωριστή κατηγορία.
Και το "ευρίσκω" μπορεί να πάρει κατηγορούμενο αντικειμένου (πχ ὅταν τοὺς θεοὺς εὕρω κακούς).
Αλλά και τα συνδετικά ρήματα που συντάσσονται με κατηγορηματική μετοχή ως κατηγορούμενο στο υποκείμενο, συντάσσονται και με επίθετα.

Οι κατηγορηματικές μετοχές που αναφέρονται ως ξεχωριστή κατηγορία από τον Smyth είναι αυτές που εξαρτώνται από ρήματα γνωστικά, δηλωτικά, μάθησης, αισθητικά (όχι άμεσης αντίληψης), γιατί τις θεωρεί πλάγιο λόγο. Δηλ. στην ουσία είναι συμπληρώματα στο ρήμα, αλλά το υποκείμενο τους δεν είναι αντικείμενο σε αυτό. (πχ Οἱ Ἕλληνες ἔμαθον Κῦρον τεθνηκότα/Ἀλέξανδρος ἤκουσεν ἐν τῷ ὄπισθεν αὑτοῦ ὄντα Δαρεῖον.)
Εδώ, ας πούμε, δεν ταιριάζει ο χαρακτηρισμός "κατηγορηματική μετοχή" που δίνουν τα ελληνικά συντακτικά, γιατί η μετοχή δεν λειτουργεί κατηγορηματικά.

[Dwrina]

Σε γενικές γραμμές έχω καταλάβει τι εννοείς. Και στο τοὺς στρατιώτας πολὺν χρόνον πειθομένους ἔχειν είναι προφανές ότι η μετοχή είναι κατηγορούμενο (ή τέλος πάντων ότι βρίσκεται σε κατηγορηματική θέση). Δεν ξέρω όμως αν μπορώ να χαρακτηρίσω στη σχολική διδασκαλία κατηγορηματική μια μετοχή από ρήμα που δεν αναφέρεται σε αυτά που συντάσσονται με κατηγορηματική μετοχή, ούτε ξέρω πώς θα την χαρακτήριζε η πλειοψηφία των καθηγητών στα σχολεία, ούτε τι θα περίμεναν στις πανελλαδικές. Εσύ ως μαθήτρια θυμάσαι να την είχες διδαχθεί ως κατηγορηματική αυτή τη μετοχή; Εγώ όχι (δεν θυμάμαι).

Σε ευχαριστώ πολύ για τις απαντήσεις!

[apri]

Εσύ ως μαθήτρια θυμάσαι να την είχες διδαχθεί ως κατηγορηματική αυτή τη μετοχή; Εγώ όχι (δεν θυμάμαι).

Κατά μία έννοια, το "εχω" και το "διαφυλάττω" + αντικείμενο+ μετοχή λειτουργούν σαν τις μεταβατικές εκδοχές του "διατελώ" +μτχ.
Δεν ξέρω αν καταλαβαίνεις τι εννοώ.

Ούτε κι εγώ θυμάμαι να την έχω διδαχθεί, αλλά είναι λογικό γιατί η πιο συνηθισμένη σύνταξη αυτών των ρημάτων δεν είναι αυτή με μετοχή. Υποτίθεται πως μαθαίνεις τις βασικές κατηγορίες.
Αλλά εδώ που τα λέμε, και όσα διδάχθηκα για την κατηγορηματική μετοχή είναι όλα σωστά;😄

Τώρα πώς θα τη χαρακτήριζε η πλειοψηφία των φιλολόγων και μάλιστα στις Πανελλαδικές;
Δεν θέλω να το σκέφτομαι, γιατί κάθε φορά που κάτι δεν αναφέρεται ρητά στο σχολικό βιβλίο, οι απαντήσεις είναι αμήχανες και όχι πάντα λογικές.

Πάντως, τουλάχιστον η Πύλη της Ελληνικής Γλώσσας αναφέρει παράδειγμα με το "εχω" +κατηγορηματική μτχ.
Δεν είναι ότι δεν αναφέρεται και πουθενά.

Κι εδώ είναι το λήμμα για το "διαφυλάσσω" από το λεξικό του Adrados (DGE) που κι αυτό κάνει λόγο για κατηγορούμενο (predicado).

4 mantener, conservar.....
c. ac. y pred. ὁλόκληρον ἑαυτὸν διαφυλάξαι Aesop.120, δ. εὐσχημονοῦντας αὐτούς Plu.2.14e, en v. med.-pas. κοιλίη δὲ εὔλυτος ἀμείνων διαφυλάσσεσθαι Hp.Mul.1.11



Και από το LSJ για το "φυλάσσω".

3. metaph., preserve, maintain, cherish....
with a predic. added, φ. τινά δεδεμένον Antipho 5.47; ἀδέκαστον φ. τὴν διάνοιαν D.H. Th. 34; ἀκύμααντον τὸ πέλαγος Luc. DMar. 5.

[Dwrina]

Είναι μπερδεμένα όμως τα πράγματα, apri, και μπερδεύονται ακόμη περισσότερο, γιατί από τη μια έχουμε την ορολογία των ξένων φιλολόγων και από την άλλη των Ελλήνων. Και οι ξένοι, όπως έχω καταλάβει δεν διακρίνουν μεταξύ κατηγορουμένου και κατηγορηματικού προσδιορισμού. Το LSJ βέβαια στα ἔχω και φυλάσσω, που μου παρέθεσες, γράφει with predicate,  με το οποίο μάλλον εννοεί το κατηγορούμενο, αλλά ο Smyth και ο Goodwin αναφέρονται γενικώς σε  predicative position και  δεν φαίνεται να διακρίνουν μεταξύ κατηγορουμένου και κατηγορηματικού προσδ.

Από τους Έλληνες τώρα, οι οποίοι κάνουν αυτοί τη διάκριση, και ο Γρηγορόπουλος και η Μπίλλα δίνουν την επιθετική μετοχή ως κατηγορηματικό προσδ., αλλά όχι ως κατηγορούμενο όταν είναι άναρθρη (για να είναι κατηγορούμενο η επιθετική μετοχή, γράφουν, πρέπει να έχει άρθρο). Άρα, στα παραδείγματα με το ἔχω και το διαφυλάττω -φυλάττω θα αναγνώριζαν επιθετική μετοχή ως κατηγορηματικό προσδιορισμό (όπως άλλωστε κάποιοι αναγνωρίζουν κατηγορηματικό και στο τὴν κεφαλὴν ἔχων ψιλήν, στο οποίο και εγώ από μαθήτρια είχα μάθει ότι το ψιλὴν είναι κατηγορηματικός προσδ.). Και νομίζω ότι, με εξαίρεση την Πύλη, αυτή πρέπει να είναι η επικρατούσα σύνταξη για τους Έλληνες φιλολόγους, δηλαδή η άναρθρη μετοχή με τα ἔχω, φυλάττω και τα παρόμοια  να αναγνωρίζεται ως επιθετική σε θέση κατηγορηματικού προσδιορισμού.

Αλλά και το LSJ, αν και δίνει παράδειγμα με μετοχή,  γράφει with predicate, όχι με μετοχή, ενώ στο ρήμα παύω γράφω c. pres. part.  Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θεωρεί ακριβώς το ίδιο τη μετοχή με το ἔχω και το φυλάττω και αυτήν με το παύω; Και είναι γεγονός ότι σε κανένα ξενόγλωσσο Συντακτικό δεν αναφέρεται η μετοχή με το ἔχω και τα παρόμοια ούτε ως κατηγορηματική, αλλά ούτε ως επιθετική σε predicative position.  Ίσως για αυτό να υπάρχει σύγχυση και στα ελληνικά Συντακτικά.
 
Και είναι και το άλλο.  Υπάρχει το γνωστό ἐλαύνων ἱδροῦντι τῷ ἵππῳ, όπου δεν μπορεί η μετοχή να είναι  κατηγορηματική, γιατί δεν μπορεί να θεωρηθεί με καμία λογική ότι συμπληρώνει το ρήμα. Αυτό το παράδειγμα λοιπόν δεν αποδεικνύει ότι μια επιθετική μετοχή μπορεί να έχει θέση κατηγορηματικού προσδιορισμού, όπως ακριβώς ένα επίθετο; Και αν μπορεί να λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός, γιατί όχι και ως κατηγορούμενο (αυτό το λέω εγώ, γιατί τα ελληνικά Συντακτικά, ενώ δέχονται την άναρθρη επιθετική ως κατηγορηματικό προσδ., δεν την δέχονται ως κατηγορούμενο); 

Και αυτή τη χρήση της επιθετικής μετοχής, ως κατηγορηματικού προσδιορισμού, η Πύλη την αγνοεί εντελώς, όπως και τη χρήση της ως παράθεσης, αφού το μόνο που γράφει είναι «επιθετική είναι η μετοχή η οποία χρησιμοποιείται ως επιθετικός προσδιορισμός ενός ουσιαστικού» (και μετά αναφέρει ότι μπορεί να χρησιμοποιείται και αυτόνομα ουσιαστικοποιημένη).  Για αυτό λέω ότι είναι γενικώς μπερδεμένα τα πράγματα…

Πάντως, και στα Λατινικά μια επιθετική μετοχή μπορεί να έχει θέση κατηγορηματικού προσδιορισμού. Θυμάμαι μια περίπτωση που μεταφράζεται «με το κάρβουνο αναμμένο», αλλά δεν τη θυμάμαι στα Λατινικά.  Αν απαντά και σε θέση κατηγορουμένου δεν ξέρω. 

[apri]

1. Το LSJ και το DGE δεν αναφέρουν τους κατηγορηματικούς προσδιορισμούς ούτε τις συνηθισμένες κατηγορηματικές μετοχές.
Στα ρήματα που κάνουν λόγο για predicate/predicado, το κάνουν ακριβώς επειδή δεν είναι συνηθισμένες περιπτώσεις κατηγορουμένων.

2. Η διαφορά του κατηγορηματικού προσδιορισμού από το κατηγορούμενο αντικειμένου είναι ότι ο πρώτος είναι πρόσθετη/μη απαραίτητη πληροφορία σε κάποιον όρο, ενώ το  δεύτερο συμπλήρωμα, δηλ απαραίτητη πληροφορία για να ολοκληρωθεί το νόημα του ρήματος.

Στο "ἐλαύνω ἱδροῦντι τῷ ἵππῳ"  η μετοχή δεν συμπληρώνει το νόημα του ρήματος, απλώς προσθέτει μια προσωρινή ιδιότητα στο ουσιαστικό.
Άρα, είναι λογικό να πεις ότι η μετοχή είναι επιθετική και λειτουργεί ως κατηγ. προσδιορισμός.

Αντίθετα, στο "τὴν κεφαλὴν ἔχω ψιλήν", αν πεις ότι το επίθετο είναι απλός προσδιορισμός μένει ένα ρήμα ελλιπές κατά τη γνώμη μου. Θα μπορούσε ποτέ κανείς να πει σκέτα "τὴν κεφαλὴν ἔχω"; Είναι τόσο αυτονόητο το νόημα, που δεν υπάρχει λόγος να εκφωνηθεί παρά μόνο αν συμπληρώνεται από ένα επίθετο ή μια μετοχή.
Ομοίως, και στο "φυλάσσω/έχω τινά δεδεμένον".
Η μετοχή είναι απαραίτητο συμπλήρωμα στο "εχω" (τι θα σήμαινε μόνο του "έχω κάποιον"; ), όπως και στο "φυλάσσω" που μόνο του με αιτιατική θα είχε άλλη έννοια (επιτηρώ και όχι διατηρώ).
Ειδικά το "έχω+παθ.μτχ" θα μπορούσες να το αντικαταστήσεις με ένα ενεργητικό ρήμα.
Δηλ αντί να πεις "έχω τινά δεδεμένον", να πεις "δέδεκα τινά". Αυτό δεν δείχνει πόσο συνδεδεμένη νοηματικά είναι η μετοχή με το ρήμα;

3. Η Πύλη θεωρεί τις μετοχές που λειτουργούν ως κατηγορηματικοί προσδιορισμοί στο αντικείμενο του ρήματος κατηγορηματικές μετοχές. Γι' αυτό αναφέρει και τη μετοχή δίπλα στο "εχω" ως κατηγορηματική.
Κατά τη γνώμη μου, δίπλα στο συγκεκριμένο ρήμα είναι κατηγορούμενο αντικειμένου, αλλά και έτσι πάλι κατηγορηματική μετοχή βγαίνει.

4. Ο λόγος για τον οποίο τα ελληνικά συντακτικά θεωρούν ότι η κατηγορηματική μετοχή, όταν δεν λειτουργεί ως κατηγορούμενο στο Υ, είναι κατηγορηματικός προαδιορισμός είναι, πιστεύω, γιατί πρέπει κάπως να δικαιολογήσουν τον όρο "κατηγορηματική" και σε αυτές τις περιπτώσεις.
Αν όμως σκεφτεί κανείς και μόνο το ότι η μετοχή μεταφράζεται με τα "ότι, να, που", δηλ με συμπληρωματικές προτάσεις, κάνει μπαμ ότι η μετοχή λειτουργεί ως συμπλήρωμα και όχι ως προσδιορισμός.

Γι' αυτό και έχουν δίκιο ο Smyth με τον Goodwin που ονομάζουν τη μετοχή συμπληρωματική (supplementary), αφού λειτουργεί ως συμπλήρωμα (κατηγορούμενο ή απλό συμπλήρωμα).
O ορισμός του Goodwin:
877. The supplementary participle completes the idea expressed by a verb, by stating that to which its action relates. It often approaches very near the use of the object infinitive. It may belong to either the subject or the object of the verb and agree with it in case.
E.g. Παύομέν σε λέγοντα, we stop you from speaking; παυόμεθα λέγοντες, we cease speaking.

Τώρα, εσύ λες ότι το "έχω" και το "διαφυλάσσω" δεν αναφέρονται από τα συντακτικά  αυτά ως συντάσσομενα με συμπληρωματική μετοχή. Ναι, αυτό ισχύει (ο Smyth βέβαια  αναφέρει το "παρασκευάζω" που κινείται στην ίδια λογική). Όμως, το κατηγορούμενο του αντικειμένου είναι κι αυτό συμπλήρωμα του ρήματος, άρα εμπίπτει στον ορισμό τους για τη συμπληρωματική μετοχή.
Γι' αυτό σου είπα εξ αρχής ότι αν τις θεωρήσεις κατηγορούμενα, δεν μπορεί παρά να είναι κατηγορηματικές μετοχές.

[Dwrina]

Η διαφορά του κατηγορηματικού προσδιορισμού από το κατηγορούμενο αντικειμένου είναι ότι ο πρώτος είναι πρόσθετη/μη απαραίτητη πληροφορία σε κάποιον όρο, ενώ το  δεύτερο συμπλήρωμα, δηλ απαραίτητη πληροφορία για να ολοκληρωθεί το νόημα του ρήματος.

Στο "ἐλαύνω ἱδροῦντι τῷ ἵππῳ"  η μετοχή δεν συμπληρώνει το νόημα του ρήματος, απλώς προσθέτει μια προσωρινή ιδιότητα στο ουσιαστικό.
Άρα, είναι λογικό να πεις ότι η μετοχή είναι επιθετική και λειτουργεί ως κατηγ. προσδιορισμός.

Αντίθετα, στο "τὴν κεφαλὴν ἔχω ψιλήν", αν πεις ότι το επίθετο είναι απλός προσδιορισμός μένει ένα ρήμα ελλιπές κατά τη γνώμη μου. Θα μπορούσε ποτέ κανείς να πει σκέτα "τὴν κεφαλὴν ἔχω"; Είναι τόσο αυτονόητο το νόημα, που δεν υπάρχει λόγος να εκφωνηθεί παρά μόνο αν συμπληρώνεται από ένα επίθετο ή μια μετοχή.

Ομοίως, και στο "φυλάσσω/έχω τινά δεδεμένον".
Η μετοχή είναι απαραίτητο συμπλήρωμα στο "εχω" (τι θα σήμαινε μόνο του "έχω κάποιον"; ), όπως και στο "φυλάσσω" που μόνο του με αιτιατική θα είχε άλλη έννοια (επιτηρώ και όχι διατηρώ).

Ναι, το καταλαβαίνω αυτό που λες,  αλλά  το θέμα είναι ότι αυτή η ερμηνεία για τη διάκριση μεταξύ κατηγορουμένου του αντικειμένου και κατηγορηματικού προσδιορισμού έρχεται σε αντίθεση με αυτό που υποστηρίζει ο Goodwin  (ίσως και άλλοι): The adjective may be either attributive or predicate. An attributive adjective simply qualifies the noun, without the intervention of any verbal  form. The predicative adjective may be connected with its noun by the copula or by a copulative verb as ὁ ἀνὴρ ἀγαθός ἐστιν, καλεῖται ἀγαθός. It may stand to its noun in any relation with implies some part of  εἰμί as  ἀθάνατον τὴν μνήμην καταλείψουσιν (i.e. τὴν μνήμην οὖσαν ἀθάνατον).

Όπως φαίνεται από αυτά που γράφει πιο πριν,  ο Goodwin ονομάζει copula το εἰμὶ και copulative τα ρήματα που σημαίνουν  become, appear, be named, chosen, made, thought or regarded. Και φαίνεται ότι αυτά μόνο θεωρεί από μόνα τους συνδετικά ρήματα, ενώ για τα υπόλοιπα λέει ότι εννοείται ένας τύπος του εἰμί. Εγώ τουλάχιστον αυτό καταλαβαίνω από τον  Goodwin.  Και αν στο ἀθάνατον τὴν μνήμην καταλείψουσιν εννοείται μετοχή του εἰμί,  τότε στο ἐλαύνων ἱδροῦντι τῷ ἵππῳ εννοείται ὄντι ἱδροῦντι, οπότε ποια η διαφορά;

 Εδώ και καιρό λοιπόν δεν μπορώ να συμβιβάσω τη διάκριση των Ελλήνων φιλολόγων με το σκεπτικό των ξένων. Γιατί οι Έλληνες είναι σαν να θεωρούν ότι το καταλείπω, φυλάττω, παρέχω κ.α. λειτουργούν από μόνα τους ως συνδετικά ρήματα, ενώ π.χ. το ἐλαύνω όχι,  ενώ  οι ξένοι φαίνεται να υποστηρίζουν ότι εκείνο που καθιστά το επίθετο predicative δεν είναι το ίδιο το ρήμα (εφόσον βέβαια το ρήμα δεν είναι το εἰμὶ ή κάποιο από αυτά που σημαίνουν become κ.λπ.), αλλά ένας τύπος του εἰμί, που εννοείται σε κάθε τέτοια περίπτωση, οπότε, σύμφωνα με αυτή τη λογική,  κατηγορηματικός προσδ. και κατηγορούμενο του αντικειμένου με τέτοια ρήματα  είναι επί της ουσίας το ίδιο.

Τέλος πάντων, ας το αφήσουμε εδώ το θέμα, γιατί, όπως είπα, δεν βλέπω να συμβιβάζονται οι δύο ερμηνείες, και να μην σε κουράζω και εσένα άλλο. Όπως και να έχει, είμαι υποχρεωμένη να ακολουθώ τη διάκριση των ελληνικών Συντακτικών και άρα να προσπαθώ να διακρίνω μεταξύ κατηγορουμένου του αντικειμένου και κατηγ. προσδιορισμού, με βάση αυτά που μου γράφεις.

Τώρα, εσύ λες ότι το "έχω" και το "διαφυλάσσω" δεν αναφέρονται από τα συντακτικά  αυτά ως συντάσσομενα με συμπληρωματική μετοχή. Ναι, αυτό ισχύει (ο Smyth βέβαια  αναφέρει το "παρασκευάζω" που κινείται στην ίδια λογική). Όμως, το κατηγορούμενο του αντικειμένου είναι κι αυτό συμπλήρωμα του ρήματος, άρα εμπίπτει στον ορισμό τους για τη συμπληρωματική μετοχή.
Γι' αυτό σου είπα εξ αρχής ότι αν τις θεωρήσεις κατηγορούμενα, δεν μπορεί παρά να είναι κατηγορηματικές μετοχές.

Ναι, μάλλον. Απλώς αναρωτιέμαι γιατί μια επιθετική μετοχή να λαμβάνει τη θέση ενός attributive adjective, αλλά όχι ενός predicative. Θα μου πεις, γιατί τη θέση του predicative adjective τη λαμβάνει η κατηγορηματική και όχι η επιθετική μετοχή. Ναι…  Πάντως και εδώ πρέπει να ακολουθήσω τα ελληνικά Συντακτικά, τα οποία όμως δυστυχώς δεν μας καλύπτουν σχετικά με τον χαρακτηρισμό της μετοχής αντί επιθέτου με τα  ἔχω, φυλάττω -διαφυλάττω, καταλείπω, παραδίδωμι κ.α.

Για το παρασκευάζω δεν θυμόμουν ότι αναφέρεται από τον Smyth. Πράγματι, αυτό  κινείται στην ίδια λογική με το φυλάττω και τα παρόμοια, και μάλιστα ο Smyth κάνει λόγο και για διάφορα άλλα ρήματα. Γιατί όμως  αναφέρει και το ἀποδείκνυμι σε αυτά, αφού με το ἀποδείκνυμι η κατηγορηματική μετοχή πρέπει να είναι του πλαγίου λόγου;

Ειδικά το "έχω+παθ.μτχ" θα μπορούσες να το αντικαταστήσεις με ένα ενεργητικό ρήμα.
Δηλ αντί να πεις "έχω τινά δεδεμένον", να πεις "δέδεκα τινά". Αυτό δεν δείχνει πόσο συνδεδεμένη νοηματικά είναι η μετοχή με το ρήμα;

Θυμήθηκα ξαφνικά  ότι το ἔχω αναφέρεται ως συντασσόμενο με κατηγορηματική μετοχή και το κοίταξα. Ο Γρηγορόπουλος με παραπομπή στον Kuhner  γράφει ότι και το ἔχω, όπως τα εἰμί, γίγνομαι, ὑπάρχω, σχηματίζουν περίφραση με κατηγορηματική μετοχή συνήθως αορίστου, σπανιότερα παρακειμένου και ακόμη σπανιότερα ενεστώτα (π.χ. ἀγαπήσας ἔχω = έχω αγαπήσει). Μόνο που δεν είναι ίδια περίπτωση με αυτήν που μας απασχολεί, γιατί  σε όλα τα παραδείγματα (και ο Kuhner δίνει αρκετά) η κατηγορηματική μετοχή αναφέρεται στο υποκείμενο.

[apri]

Dwrina, o Goodwin και ο Smyth απλώς εξηγούν πώς έχει προκύψει ο κατηγορηματικός προσδιορισμός και το κατηγορούμενο αντικειμένου, δηλ με παράλειψη κάποιου τύπου του "ειμί".
Δηλ στον κατηγ.προσδιορισμό η μτχ που λειτουργούσε ως προσδιορισμός λείπει και έχει μείνει το επίθετο, ενώ στο κατ.αντικειμένου έχει παραλειφθεί η μτχ ή το απαρέμφατο που ήταν το πραγματικό συμπλήρωμα του ρήματος και έχει μείνει το επίθετο στη θέση του.
Είναι παρόμοια λογική με αυτήν που κάποια επίθετα μπορούν να λειτουργήσουν ως αντικείμενα κατά παράλειψη των πραγματικών σύστοιχων αντικειμένων.

Δεν έρχονται σε κάποια συγκρουση με τη διάκριση που κάνουμε εμείς. Απλώς, τα ελληνικά συντακτικά δεν λένε πώς προήλθαν οι συντακτικές δομές.

Το "εχω+μτχ ενεργ.παρακειμένου είναι άλλο πράγμα από αυτό που συζητάμε, αλλά παρόμοιας λογικής γιατί το "εχω" λειτουργεί ως βοηθητικό ρήμα και η μτχ δίπλα ως συμπλήρωμα (κατηγ.μτχ).
Ήταν τόσο συχνή αυτή η δομή  την κλασική περίοδο που είχε καταλήξει να είναι περίφραση.
Το "εχω+αιτ+μτχ παθ.παρακ (ή άλλων χρόνων) ήταν πιο σπάνια δομή τα κλασικά χρόνια, μετά όμως έγινε πολύ συχνή. Με τις ρηματικές περιφράσεις έχει ασχοληθεί ο Klaas Bentein.
Εδώ έχει ένα link με άρθρο του για τα μετακλασικά χρόνια. Στη σελ 160 και εξής θα δεις γι' αυτήν τη δομή.
https://www.researchgate.net/figure/Distribution-of-echo-with-passive-perfect-participle-25_tbl2_274120704
Θυμάμαι όμως ότι έχει γράψει και για τα κλασικά χρόνια.


ΥΓ Το "αποδείκνυμι" που λες, όταν συντάσσεται με κατηγορούμενο αντικειμένου, σημαίνει "αναδεικνυω", όχι "αποδεικνύω ". Δες το λήμμα του στο LSJ  και θα καταλάβεις γιατί ο Smyth το αναφέρει σε άλλη κατηγορία.